Tekeningen en modellen

De bescherming van ontwerpen en modellen laat het toe om het kenmerkend karakter van het uiterlijk aspect van een product te behouden en om de imitatie ervan te vermijden. Ontdek hier hoe.

Het voorkomen van een product kan een bepalende rol spelen bij de keuze van de eindgebruiker.  Het is dus interessant om de manier waarop een product eruitziet te beschermen om eventuele imitatie te vermijden en het unieke typische karakter ervan te bewaren.

Een product kan eender welk industrieel of ambachtelijk product zijn, met inbegrip van onder andere verpakkingen, grafische symbolen, typografische tekens, onderdelen.  Het uitzicht van een product kan in het bijzonder worden gecreëerd aan de hand van lijnen, contouren, kleuren, de vorm, de textuur of de materialen van het product zelf of van de aangebrachte decoraties. 

Wanneer het uiterlijk van een voortbrengsel tweedimensionaal is (het motief op behangpapier), spreekt men van een tekening. Indien het driedimensionaal is (de vorm van een computer), dan spreekt men van een model. Het uiterlijk van een product kan deze twee dimensies ook combineren (de vorm van een porseleinen servies en de siermotieven erop).

Om een tekening of model te kunnen beschermen, moet het gaan om een nieuw gegeven met een eigen karakter :

• Een model wordt als nieuw beschouwd als, op de datum waarop u uw depot verricht (of op de prioriteitsdatum, geen identiek (te weten een model waarvan de kenmerken slechts in onbelangrijke details van uw model verschillen) model voor het publiek beschikbaar is gesteld.

• Een model wordt geacht een eigen karakter te hebben wanneer de algemene indruk die deze bij de geïnformeerde gebruiker wekt verschilt van de algemene indruk die bij die gebruiker wordt gewekt door modellen die voor het publiek beschikbaar zijn gesteld vóór de datum van depot (of voor de prioriteitsdatum).

Het tekeningen- of modellenrecht kent aan de houder exclusieve rechten toe op dit uiterlijk van producten.

Eerst opzoeken alvorens te deponeren

Het Benelux-Modellenregister is de officiële publicatieplaats voor tekeningen of modellen.  Hierin staan de gegevens en afbeeldingen van in de Benelux geregistreerde tekeningen of modellen die geldig waren op 1 januari 2012 of later werden ingeschreven. Ook gegevens van vernieuwingen en wijzigingen van de inschrijvingen kunt u via het register raadplegen. Het register bevat geen lopende aanvragen en niet gepubliceerde inschrijvingen.

Modellen van voor 1 januari 2012 zijn te raadplegen in het Benelux-Modellenblad, voorheen de officiële publicatieplaats. 

Gemeenschapsmodellen (Europese modellen) en internationale modellen vindt u terug in de registers van EUIPO en WIPO.

Uw model registreren

Er bestaan vier kanalen om een bescherming voor een tekening of model te verkrijgen:

• het Beneluxdepot, dat bescherming verzekert in de drie landen van de Benelux: de aanvragen kunnen online bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) worden ingediend. U dient daartoe enkel een account aan te maken. De bescherming geldt voor een periode van vijf jaar, die mits betaling van de taksen viermaal kan worden verlengd, wat een maximale bescherming geeft van 25 jaar;

• de Gemeenschapstekening en het Gemeenschapsmodel, die bescherming verzekeren in alle landen van de Europese Unie. Dit type modelrecht wordt verkregen door inschrijving bij het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO).  Op voorwaarde dat ze geregistreerd zijn, bieden de Gemeenschapstekening of het Gemeenschapsmodel bescherming gedurende een periode van vijf jaar, die mits betaling van de taksen viermaal kan worden verlengd, wat een maximale bescherming geeft van 25 jaar;

• het internationaal depot, dat toelaat om via een unieke procedure bescherming te krijgen in een aantal vrij te kiezen landen: de aanvragen moeten worden ingediend bij de Wereldorganisatie voor de Intellectuele Eigendom (WIPO) in Genève.  De duur van de bescherming is afhankelijk van het land.

• Nationaal model: U kunt er ook voor kiezen om nationale depots te verrichten in andere landen. Voor landen die geen lid zijn van internationale verdragen voor registratie van modellen is dat de enige optie. U zult zich dan moeten verdiepen in de in het betreffende land geldende regels om uw modellen te beschermen. Bovendien is dit, zeker als het om meer landen gaat, vaak een dure optie. Gelukkig geldt voor steeds meer landen dat bescherming kan worden verkregen door een internationaal model of een Gemeenschapsmodel.

Opgelet:

De registratieautoriteiten hebben niet de bevoegdheid om na te gaan of de tekeningen of modellen geldig zijn. Ze zullen (enkel) controleren of ze niet strijdig zijn met de openbare orde en de goede zeden.

U dient dus als deposant zelf te oordelen of de beschermingsvoorwaarden zijn vervuld. Zoniet riskeert u dat uw depot later (a posteriori) wordt vernietigd. Het is daarom raadzaam om vooraf de registersvoor tekeningen en modellen te raadplegen.