Je ondernemingsproject in kaart brengen met het Business Model Canvas

Het Business Model Canvas is een visueel, laagdrempelig, kosteloze en makkelijk te begrijpen tool. Het laat elke ondernemer toe om er een nieuwe business mee te ontwerpen, nieuwe producten of diensten mee te ontwikkelen of je bestaande business model mee te vernieuwen. Hoe gebruik je dit? Meer uitleg in dit artikel...

Wat is een businessmodel?

Een bedrijfsmodel of businessmodel beschrijft de manier waarop een organisatie waarde creëert, levert en behoudt (en te gelde maakt). Iedere organisatie heeft een businessmodel: Mobistar, Barco maar ook je boekhoudkantoor, het ziekenhuis of zelfs de belastingdienst.

Vandaag staan vele bestaande businessmodellen onder druk door de toenemende ICT-mogelijkheden. De hotelbranche, reisorganisaties, de muziekbranche, de detailhandel, uitgevers, taxiondernemingen worden onderuit gehaald door disruptieve start-ups. Continu nadenken over jouw businessmodel is dan ook een must geworden. De essentie is dat als je niet zelf je businessmodel ter discussie stelt, de kans groot is dat iemand anders, direct of indirect dat voor jou doet...

Een duurzaam business model opstellen

Denk erover na vanaf de oprichtingsfase! Bepaalde organisaties bieden ondersteuning bij de ontwikkeling van een duurzaam businessmodel en begeleiden je bij de keuze van je grondstoffen, je leveranciers, je productieprocessen enz. Ontdek de gepersonaliseerde coaching die wordt aangeboden in het kader van het programma greenlab.brussels, de accelerator voor duurzame start-ups!
 

Het Business Model Canvas (BMC)

Het Business Model Canvas werd als methode ontworpen door Alex Osterwalder, die er samen met Yves Pigneur een boek over schreef. 
Op een grote poster - het Canvas - zijn de 9 belangrijke elementen van elk businessmodel aangegeven (die kan je hier downloaden). Centraal in het business model staat de waardepropositie, datgene wat je aan jouw klanten biedt. Aan de linkerkant vind je ‘hoe’ je dit doet: welke partners, welke resources en welke activiteiten. Rechts zit de ‘wie’ kant. Aan wie verkoop je, hoe levert je je producten en hoe onderhoud je de relatie met de klanten. Aan de onderkant vind je de kosten en opbrengsten.

Wat moet je invullen in elk onderdeel van het canvas? 

Het invullen van elk onderdeel in het Business Model Canvas kan je het beste doen door je de juiste vragen te stellen en de antwoorden liefst op gele memoblaadjes te plaatsen.

1. Klantsegmenten

De klantsegmenten zijn, samen met de waardepropositie, één van de essentiële elementen van een businessmodel. Hier moet je kiezen welke segmenten je wil bedienen. Wie zijn jouw klanten? Zijn er verschillende soorten klanten te onderscheiden? Wat zijn de behoeften van deze klanten(groepen)? Wie zijn de belangrijkste?

2. klantrelaties

Bekijk op welke manier je in contact staat met de verschillende klantensegmenten. Is dit alleen online, of heb je intensieve face-2-face momenten? Welke manier is voor elk segment de juiste en meest rendabele ? vb: persoonlijke hulp, accountmanagement, self-service, geautomatiseerde diensten, communities, co-creatie,..

3. kanalen

In dit vak in het model beschrijf je onder meer de marketing- en distributiestrategie. Hoe worden klanten(groepen) op de hoogte gehouden van jouw aanbod? Op welke manier kunnen zij jouw aanbod verkrijgen, in een winkel of online? Hoe krijgen ze de informatie over je product? ? Op welke manier ervaren zij jouw waardepropositie het beste?

4. waardepropositie

Welke onderscheidende of toegevoegde waarde biedt jouw product of dienst de klant (nieuwheid, kostenbesparend, performance, risicobeperkend, ez...)? Welke behoefte of probleem los je op? Wil de klant je product ook echt hebben? Niet elk van de klantsegmenten reageert hetzelfde; daarom is de waardeperceptie voor elk klantsegment anders.

5. strategische partners

Welke strategische partners of externe adviseurs zorgen voor een meerwaarde die essentieel is voor jouw bedrijfsvoering? De reden waarom ze zo strategisch zijn kan uiteraard verschillen; zijn ze nodig om risico's te beperken? Zijn ze nodig om aan kennis en expertise te komen? Zijn ze belangrijk voor het tot stand komen van je dienst/product? Welke partners zijn cruciaal om nog succesvoller te zijn?

6. kernactiviteiten

Welke activiteiten en productieprocessen zorgen ervoor dat de meerwaarde er aan het einde van de dag is? Maak duidelijk hoe je waarde toevoegt aan de kwaliteit van jouw product, aan het onderhouden van klantrelaties en aan het werven van nieuwe klanten.

7. mensen en middelen

Welke hulpbronnen heb je  nodig om je product of waardepropositie te realiseren? Om de klantenrelaties te onderhouden? Om nieuwe klanten te krijgen? Om het product bij de klant te krijgen of om betaald te krijgen? Hierbij kan je denken aan fysieke middelen (bedrijfsapparatuur zoals een computer of een camera), intellectuele middelen (een patent of een merk) en menselijke middelen (personeel).

8. inkomstenstromen

Waar komen de inkomsten vandaan m.a.w. wat is je verdienmodel (nu en in de toekomst). Staat wat je aan inkomsten krijgt in verhouding tot wat de klant er voor wil/verwacht te betalen? Hoe kan je aanvullende bronnen van inkomsten ontwikkelen? Denk aan andere mogelijke verdienmodellen (abonnement, instapmodel, koppelverkoop...)

9. kostenstructuur

De kostenstructuur geeft alle kosten die nodig zijn om het businessmodel te laten werken en je kernactiviteiten te ontplooien. Welke kosten zijn vast (bedrijfspand, machines) en welke zijn variabel (inkoop producten). Bekijk welke bedrijfsmiddelen kostbaar zijn en waar er nog (schaal)voordeel te behalen valt, of waar er besparingen mogelijk zijn.

Je bestaand business model vernieuwen

Stel je vast dat je waardepropositie niet onderscheidend genoeg meer is? Voel je aan dat de markt verandering wil? Of wil je nieuwe verkoop- of distributiekanalenkanalen aanboren, partnerships onderzoeken, de bedrijfsvoering onder de loep nemen? In dat geval kan je Business Model Canvas ook gebruiken. Je kan er namelijk snel en visueel mee in kaart brengen welke onderdelen van het bedrijf essentieel zijn om succesvoller te worden, welke onderdelen verbeterd moeten worden en welke vernieuwingen of innovaties nodig zijn.

Als het canvas al ingevuld is, kan je bijvoorbeeld elementen weghalen en jezelf de vraag stellen:” Wat als…?”
Bijvoorbeeld, wat als die klant nu niet meer bestaat, of wat als die en die resources niet meer beschikbaar zijn. Andersom kan je misschien elementen gaan toevoegen die vroeger nog niet in je businessmodel aanwezig waren. Bijvoorbeeld een extra verkoopkanaal, of een partner waar je nog nooit eerder aan gedacht hebt. Hier bent je dan bezig met de vernieuwing van je bestaand businessmodel. Met een beetje oefening zal je merken dat je in no-time daar heel handig in wordt.

Voorbereiding blijft nodig

Het BMC laat toe om erg gestructureerd na te denken over je business model. Op het internet vind je bovendien heel wat uitleg en instructievideo’s waardoor je snel aan de slag kan gaan. Voor het ontwikkelen van eenvoudige inzichten, gekoppeld aan beleidsbeslissingen met een lage financiële impact die verder geen invloed hebben op de bedrijfsstrategie is er ook niet meer nodig.
Maar toch kan je er best niet onvoorbereid aan beginnen. Denk dus eerst goed na over:

• Je doel of het uiteindelijke resultaat: welke vraag wil je precies beantwoord zien? Welk probleem wil je ermee oplossen? Indien je een bestaande situatie analyseert, volstaat het model als dusdanig. Maar wil je een nieuwe dienst/product ontwerpen, dan zal je eerst de vereiste studies moeten uitvoeren.

• De reikwijdte: welk  businessmodel wil je herbekijken? Dat van de hele organisatie, een afdeling, een team?

• De opvolging: na het invullen van het canvas, komt onvermijdelijk het moment “Wat doen we hiermee”. Te vaak blijft het bij een theoretische oefening waar uiteindelijk niets mee gedaan wordt. Denk dus na over de vervolgstappen, wie daarvoor verantwoordelijk is en welke hulpmiddelen daarvoor vereist zijn.

Het is zeker nuttig om het boek  Business Model Generation te lezen om na te gaan hoe je dit canvasmodel het best toepast want het maakt onderdeel uit van een nog bredere aanpak die in dit boek uitgelegd wordt.

Weet ook dat je niet alle vragen kan  beantwoorden of problemen oplossen met dit canvasmodel.  Zo is er voor startup’s al een aangepast ‘Lean Canvas’ ontwikkeld omdat die qua onderwerpen beter past. Voor het bedenken van nieuwe producten, diensten en waardeproposities is het vervolgmodel ‘Value Proposition Canvas’ dan weer meer geschikt.

Beschikbare tools on line

• Er is ook een app waarmee je het business model canvas kunt invullen (€ 25) 
• Canvanizer
• Youtube : Osterwalder explaining the Business Model Canvas (video) & Business Model Canvas explained in 2 minutes. Op Youtube vind je trouwens tal van video's van Strategyzer, dat het BMC ontwikkelde.