Het merk

Heb je je eigen bedrijf opgestart en draait het nu op volle toeren? Dan wordt het stilaan tijd om je merk officieel te laten registreren zodat het wettelijk beschermd wordt. Hierdoor voorkom je dat concurrenten met je merk aan de haal gaan en profiteren van jouw succes. Dit proces heet merkregistratie.

Wat is een merk ?

Een merk is een teken dat door een onderneming wordt gebruikt ter identificatie van haar producten of diensten. Aan de hand van dit teken is het publiek in staat ze te onderscheiden van de producten en diensten die andere ondernemingen op de markt brengen.

Het kan gaan om  : 

• een woordmerk: een woordmerk is een onderscheidende naam waaronder een product of dienst op de markt is. Het kan gaan om een commerciële benaming (bv. Spa, Philips), een slogan,...
• een beeldmerk : er zijn twee soorten beeldmerken: 
  • 'zuiver' beeldmerk: een logo of een etiket, dat uitsluitend uit een beeldelement bestaat en waarin geen teksten, letters of cijfers voorkomen; 
  • 'beeldmerk met woordelementen': registratie hiervan biedt bescherming voor het teken als geheel. 

Deze bovenstaande twee categorieën komen het vaakst voor maar er zijn er nog andere :

• het (3D) vormmerk : in bepaalde gevallen kan de vorm van een product of een verpakking een merk zijn. Voorbeeld: de iconische omtrek van een Coca-Cola flesje of de driehoekige Toblerone chocoladereep
• het kleurmerk : een kleur of een combinatie van kleuren kan geregistreerd worden als merk als het publiek een product of dienst vooral onderscheidt van andere op basis van de kleur. 
• het klankmerk : bij sommige reclamejingles weet het publiek direct waar het om gaat. In zo'n geval kan de jingle als merk worden geregistreerd.
• het patroonmerk : een patroonmerk is een merk dat uitsluitend bestaat uit een reeks elementen die op regelmatige wijze (in een patroon) herhaald wordt.
• het positiemerk : een positiemerk bestaat uit de specifieke wijze waarop het merk op een product wordt geplaatst of aangebracht.
• het bewegingsmerk : een bewegingsmerk is een merk dat bestaat uit of volledig kan worden herleid tot een beweging of een wijziging van de positie van de bestanddelen van een merk.
• het multimediamerk: het multimediamerk is een merk dat bestaat uit of volledig kan worden herleid tot een combinatie van beelden en klank.
• het hologrammerk : een hologrammerk is een merk dat bestaat uit elementen met holografische kenmerken.

Is je merk wel beschikbaar ?

Voordat je van start gaat, is het belangrijk om te controleren of jouw merk nog beschikbaar is of dat er al andere merken bestaan die sterk op het jouwe lijken. Zorg er ook voor dat de naam van jouw bedrijf, product of dienst geen merknaam van een ander bedrijf bevat. Het is bovendien verstandig om na te gaan welke oudere merken al geregistreerd zijn. Dit kun je op verschillende manieren doen:

• Zelf zoeken (gratis): In het merkenregister vind je alle geregistreerde en geldige merken in de Benelux.
• Uitbesteden aan een specialist: Je kunt het onderzoek laten uitvoeren door een erkende gemachtigde of een advocaat gespecialiseerd in intellectuele eigendomsrechten.

Opmerking: Het feit dat een merk niet in het register voorkomt, betekent niet automatisch dat het beschikbaar is.

Registreer je merk

Er bestaan vier mogelijkheden voor de inschrijving van een merk:

• het Benelux-merk: het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) is de officiële instantie voor merkregistratie in de Benelux. Je kan je merk registreren en beschermen door de merknaam en/of het logo online te deponeren (aanvragen). De procedure voor de definitieve registratie van een merk neemt ongeveer 3 maanden in beslag. De inschrijving is 10 jaar geldig. Gedurende deze periode wordt je merk beschermd. Na 10 jaar kan je de registratie verlengen. Je kan je aanvraag ook indienen via de Belgische Dienst voor de Intellectuele Eigendom  (DIE);
• het Uniemerk:  via één depot krijg je zo bescherming in alle landen van de Europese Unie. Wanneer je in (een substantieel deel van) de EU actief bent, kan dit een aantrekkelijke optie zijn. Uniemerken worden gedeponeerd bij het EUIPO (Alicante, Spanje)
• Nationaal : Het merk wordt in een bepaald land bij de bevoegde instantie gedeponeerd. Met name wanneer je slechts actief bent in één land of enkele landen buiten de Benelux, kan deze optie aantrekkelijk zijn. Wanneer je echter in meerdere landen actief bent, kunnen de kosten behoorlijk oplopen. 
• het internationaal depot : via één depot kan je in meer dan 90 landen (naar keuze) bescherming krijgen. In dat geval valt deze optie al snel (veel) goedkoper uit dan aparte nationale depots. Het depot wordt ingediend via het bureau van het land waar de basisinschrijving is gedaan. In het geval van een Benelux merk is dat het BBIE.

Hou je merk in de gaten

Zodra je merk is geregistreerd, is het sterk aan te raden om te controleren of iemand anders het zonder jouw toestemming gebruikt of of er een ander merk bestaat dat sterk op het jouwe lijkt. Je kunt je merk op verschillende manieren bewaken:

• Controleer regelmatig het internet en houd vergelijkbare domeinnamen in de gaten.
• Voer gerichte zoekopdrachten uit in het Benelux-merkenregister.
• Houd marktplaatsen in de gaten (zoals Amazon, eBay, …) om zeker te zijn dat niemand jouw merk gebruikt om te verkopen.
• Activeer verschillende beschermingsmechanismen op sociale media: preventief registreren van gebruikersnamen, melden van frauduleuze accounts, monitoren van gerelateerde hashtags, enz.

Enkele adviezen voor starters