Gudule Winery, de eerste (en tot nu toe enige) Brusselse stedelijke wijnmakerij

Thierry Lejeune heeft de liefde voor goede wijn al vroeg van zijn ouders overgeërfd. Maar het is pas na 25 jaar aan de leiding van verschillende drukkerijen dat hij met dit radicale project op de proppen kwam. “Aanvankelijk was wijn voor mij niet meer dan een hobby, of beter gezegd een passie, maar daar bleef het bij. Het leek me niet realistisch om er mijn werk van te kunnen maken. Toen kwam er echter een moment dat ik op zoek was naar een nieuwe professionele uitdaging. Na een jarenlange loopbaan in de grafische sector kwam ik in een zeer grote structuur terecht, en dat beviel me allerminst. Ik heb dan besloten om zelf een onderneming te starten waar ik voluit mijn ding kon doen.” Op 48-jarige leeftijd koos Thierry Lejeune dus voor een nieuwe sector om zijn vleugels uit te slaan. “Dit is waarschijnlijk mijn laatste professionele project. Ik heb de risico’s goed overwogen, en dankzij mijn passie leek het mij een haalbare kaart.”

Een epicurist aan het roer

Andere criteria voor de aspirant-ondernemer waren een voldoende kleine onderneming zodat hij het overzicht kon bewaren, en de mogelijkheid om zelf een handje toe te steken bij de productie. De voedingssector voldeed min of meer aan alle desiderata. “Ik ga niet liegen: ik ben een levensgenieter”, zegt Lejeune met de glimlach. “Ik heb er zelfs even aan gedacht om brood te gaan bakken!” Maar het idee om in Brussel op beperkte schaal wijn te produceren sloeg al snel aan, onder meer dankzij het enthousiasme van Didier Hanin, een oude vriend die zijn passie deelde.

Een project dat steek houdt

Samen hebben de twee het idee uitgewerkt, een businessplan opgesteld, verschillende min of meer gekke ideeën onderzocht, het ene al haalbaarder dan het andere ... Zo kwamen ze uiteindelijk bij het model voor Gudule Winery terecht. “We hadden het gevoel dat dit kon werken, dat ons idee, ondanks alle risico’s, realistisch was”, vertelt Lejeune. “We hebben het erover gehad met onze omgeving, vrienden die we al dertig jaar kennen en die ook gek zijn op wijn, die vertrouwd zijn met mijn passie en mijn competenties in het domein, maar ook met mijn professionele loopbaan en mijn manier van werken. Ze reageerden dermate positief dat het project al snel gefinancierd raakte, zonder enige nood aan subsidies. Nu zijn ze mijn vennoten geworden, naast mijn familieleden.” Het uitgangspunt voor Gudule Winery is om in Brussel wijn te maken voor Brusselaars, die elk jaar 30 miljoen flessen drinken, waaronder 10% luxewijnen. Een productie van 45 à 50.000 flessen leek realistisch. Het bedrijf werd in november 2017 opgericht. Vanaf januari 2018 is Thierry Lejeune op zoek gegaan naar lokalen, leveranciers, een oenoloog en het nodige materiaal, om klaar te zijn voor de eerste druivenoogst in 2018.

Eclectisch en origineel

“Als het op wijn aankomt, kijk ik altijd uit naar nieuwe ontdekkingen”, zo legt Thierry Lejeune ons nog uit. “Voor mij bestaan er geen ‘grote’ of ‘kleine’ wijnen. Ze zijn het allemaal op zijn minst waard om geproefd te worden. Ik heb geen vooroordelen; de wijnwereld reikt veel verder dan Bordeaux en de Bourgogne. Het concept van Gudule Winery bepaalt dat ik enkel geassembleerde en bovendien biologische wijnen maak. Door zowat overal op zoek te gaan naar verschillende druivensoorten, kan ik originele wijnen creëren die nergens anders op lijken. Deze creatieve dimensie van ons project heeft ons enthousiasme nog vergroot.” Pascal Lenzi, de oenoloog die het team regelmatig bijstaat, kan niet anders dan dit beamen: deze ervaren, gerespecteerde specialist zegt dat hij nog nooit een dergelijke vrije hand heeft gekregen.

Een bereik van 1500 km

De Brusselse wijnmaker haalt zijn druiven uit een straal van 1500 km rond Brussel, wat overeenkomt met een transporttijd van maximaal 48 uur. “Daarmee raak je bijvoorbeeld tot in Valencia in Spanje, het noorden van Portugal, zuidelijk Toscane, de verste uithoeken van Duitsland, en natuurlijk heel Frankrijk. Zo hebben we toegang tot een grote variëteit aan druivensoorten en interessante terroirs, waarmee we onze originele assemblages samenstellen. Momenteel haal ik vooral druiven uit verschillende Franse regio’s, zoals de Jurançon in het zuidwesten, de Languedoc, de Rhône- en Loirevalleien, de Elzas of nog de Bourgogne. Daarnaast sla ik ook producten in uit Toscane of Oostenrijk. Ik zou mijn geografische horizon graag nog verbreden om mijn wijnen een werkelijk Europese dimensie te geven. Bij Gudule zijn er immers geen beperkingen qua assemblages: we kunnen bijvoorbeeld een Duitse riesling combineren met een Portugese alvarinho, of nog een syrah uit de Rhône met een Oostenrijkse blaufränkisch”, aldus nog Lejeune.

(Voorlopig) geen Belgische druiven

Vreemd genoeg zijn er geen Belgische druiven te bespeuren in de assemblages van Thierry Lejeune. “Sommigen wijzen me daar inderdaad op”, verontschuldigt hij zich bijna. “Maar zou het origineel zijn om in Brussel dezelfde wijnen te maken als de Belgische wijnmakers, die zich grotendeels binnen een straal van 100 km rond Gudule bevinden? Bovendien is het aanbod Belgische druiven uiterst beperkt, zeker voor de biologische. Maar ik sluit niet uit dat ik ooit wat Belgische druiven in mijn wijnen zal gebruiken. Binnen drie of vier jaar zou de kleine wijngaard in Hoei die mijn vriend Didier Hanin heeft overgenomen druiven kunnen opleveren voor verwerking bij Gudule. Dat zal een kleine Belgische toets geven aan het project. Mogelijk zullen we ooit zelfs een 100% Belgische cuvée maken, alhoewel dat geen doel op zich is. Bovendien zal het om 3, maximaal 4 ton druiven gaan, ofwel minder dan 10% van mijn jaarlijkse inkoop.”

De zoektocht naar een locatie

Gudule Winery produceerde in zijn eerste productiejaar (2018) al 16.000 flessen; in 2020 werd de productie opgetrokken naar 38.000 flessen, waarvan 10.000 flessen schuimwijn. Het was niet eenvoudig om aangepaste lokalen te vinden voor een dergelijke productie, vooral ook omdat Thierry Lejeune een toeristische dimensie wou toevoegen aan zijn activiteit. “Ik was geïntrigeerd door de kanaalzone. Meer dan zes maanden ben ik op zoek geweest naar een iconisch gebouw, dat een sterk imago zou uitstralen. Dat is vaak het geval in de wijnwereld, vooral in Bordeaux. Citydev heeft ons een paar voorstellen gedaan.” Uiteindelijk trok de ondernemer echter naar Greenbizz. “Het bijzondere aan Greenbizz is dat ze lokale, duurzame en circulaire ondernemingen steunen”, zegt Lejeune. “Ik heb een kandidaatstellingsdossier ingediend en dat werd aanvaard. Het was niet helemaal waar we naar op zoek waren, maar het voordeel was dan weer dat het goedkoper was dan wat we gepland hadden. Daarom hebben we besloten ons op de wijnproductie te concentreren. Het wijntoerismeproject, met de bijbehorende inkomsten, zal later gerealiseerd worden.”

Een emblematische locatie

Hoewel het samenhokken met de andere bedrijven bij Greenbizz goed verliep, voelde de locatie al gauw te klein aan voor Gudule Winery. Lejeune ging dus weer op zoek naar een nieuwe stek, dit keer met succes: over een paar maanden, na aanzienlijke verbouwingen, zal de stedelijke wijnmaker zijn intrek nemen in een welbekend gebouwd op de site van Thurn & Taxis. Het kleine stationnetje, dat er momenteel nog vervallen bij ligt, zal volledig vernieuwd en uitgebreid worden, waarna de huidige installaties van Gudule Winery ernaar zullen verhuizen, met toevoeging van het toerismeluik van het project en zelfs een horeca-activiteit.

Stedelijke wijnmakers in de lift

Het is een feit dat Gudule Winery een origineel project is, dat zowel nieuwsgierige als doorgewinterde wijnliefhebbers zal bekoren. “Tot in 2011 of 2012 was wijnproductie op grond van de Europese wetgeving enkel toegestaan waar er erkende wijngaarden waren. In Brussel was het dus verboden.” Na de versoepeling van de reglementering doken er al gauw stedelijke wijnmakers op, zoals de pioniers van London Cru, Vignerons Parisiens en Château Amsterdam, allemaal opgericht door professionals uit de wijnsector. En nu is er dus Gudule Winery. “Toen ik begon, wist ik helemaal niet dat die andere stedelijke wijnmakers bestonden. Ik dacht dat ik iets unieks had bedacht, maar niet dus! Let op, voor mij was dat geen teleurstelling, maar eerder een bevestiging dat mijn idee kon werken. Nu wordt het concept van de stedelijke wijnmakers stilaan een gevestigde trend in het Europese wijnlandschap. Bij Gudule zijn we aan het kijken wat we kunnen doen om deze ondernemingen te verenigen.”

Bezint eer ge begint

Als ondernemer heeft Thierry Lejeune heel wat ervaring met fusies en verenigingen, door het verleden dat hij met zich meedraagt. Het was dan ook een verademing om voor Gudule Winery met een blanco blad te kunnen beginnen. Hij heeft de nodige tijd uitgetrokken om goed na te kunnen nadenken over zijn project en heeft bijzondere aandacht besteed aan de duurzaamheid ervan. Het verbaast hem dat anderen dat soms niet doen, want “als een onderneming geen aandacht heeft voor de duurzame aspecten van haar productie, zal ze nooit succes kennen.” Een waardevolle tip!

Interview door Catherine Aerts