Je kunt om en bij de vijftig jaar oud zijn, in Chongqing wonen- éen van de grootste steden van de wereld midden in de Chinese provincie Sichuan, en toch een jonge ondernemer zijn aan de basis en leiding van een start-up in Brussel die berust op een uitstekend idee. Jean-Marie Wodon en zijn bedrijf ZappTax vormen er het levende bewijs van.
Kunt u een kort overzicht geven van uw professionele loopbaan die eerder ongewoon is, maar toch ondernemingsgericht?
Jean-Marie Wodon: Ik ben afgestudeerd als jurist, maar heb nooit als dusdanig gewerkt. Na mijn studies en legerdienst ben ik naar Australië getrokken om Engels te leren. Bij mijn terugkeer in België heb ik meegewerkt aan de lancering van een onderneming voor 'digitaal field marketing'. Ik bleef echter zin hebben om naar het buitenland te gaan. Na twee jaar ben ik naar de Verenigde Staten gereisd om er vijf jaar te werken bij een groot consultancybureau. Toen ik daarna weer in Europa was, wilde ik mijn opleiding voor economische wetenschappen en business vervolmaken, en heb ik een MBA behaald in Fontainebleau om vervolgens terug te keren naar België, waar ik in de internetsector gewerkt heb.
Nadat de internetbubble begin jaren 2000 barstte, heb ik zo'n tien jaar opdrachten aangenomen als zelfstandig consultant. Ik was tegelijk ook actief bij 'Internet Attitude', een Belgisch investeringsfonds dat opgericht werd in 2012 als lid van de Raad van Bestuur en het Investeringscomité. Drie jaar geleden heb ik alles stopgezet om met mijn gezin naar Chongqing te trekken, de thuisstad van mijn echtgenote. Rond mijn vijftigste verjaardag vond ik dat het nu of nooit was om een project op te starten.
Hoe is het idee voor ZappTax ontstaan?
J-M.W.: De Chinese middenklasse is een grote verbruiker van toeristische en vrijetijdsproducten, en is op dertig jaar tijd sterk gegroeid. In Europa zag je tien jaar geleden amper Chinezen in de straten. Nu zijn ze talrijk en dat is nog maar het begin, want momenteel heeft amper 10% van de Chinezen een paspoort. Die toeristen zijn heel nieuwsgierig, beschikken over een aanzienlijke koopkracht en zijn dol op Europese producten in het algemeen, en luxeproducten in het bijzonder. Ik heb me de vraag gesteld hoe ik die Chinese reizigers kon helpen tijdens hun rondreis door Europa.
Zo ben ik me beginnen verdiepen in taxfree aankopen. Het is een log en complex mechanisme waarmee reizigers die niet in de EU wonen de btw kunnen terugvorderen (btw is immers een heffing op verbruik in de EU) voor aankopen die ze maken tijdens hun verblijf in de EU, en meenemen naar het land waar ze wonen. De wijze waarop taxfree kopen functioneert, is weinig efficiënt: de personen die in aanmerking komen, moeten bij de handelaars documenten krijgen, die invullen en laten afstempelen door de douane, om ze vervolgens terug te sturen naar de handelaar voor de teruggave. De meeste handelaars doen een beroep op tussenpersonen; dienstverleners die zich ontfermen over alle stappen (ontvangst van de facturen, teruggave van de btw over ter wereld …) voor een vaak buitensporig hoge commissie, ten nadele van de buitenlandse reizigers die gegijzeld worden door het systeem. Ik heb een manier gezocht om dat proces te verbeteren en zo is de smartphoneapp ZappTax tot stand gekomen.
Wat maakt de app een goed idee?
J-M.W.: Je zou denken dat het een onbelangrijke markt betreft, maar eigenlijk is ze enorm en worden er dagelijks 100.000 taxfree transacties uitgevoerd vanuit de 28 landen van de EU ten voordele van reizigers die niet in de EU wonen. In totaal wordt jaarlijks voor 50 miljard euro taxfree aankopen teruggave van de btw gevraagd. We richten ons zowel tot alle Chinezen in China, maar ook tot alle Amerikanen in de Verenigde Staten, enz. Aangezien je in Europa voor taxfree in aanmerking komt zodra je niet in Europa woont (je mag dus wel een Europese nationaliteit hebben), richten we ons ook tot Europeanen die buiten de EU wonen en aankopen verrichten wanneer ze in Europa zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld 1.300.000 Fransen gedomicilieerd buiten de EU!
Als je weet dat slechts 15% van de reizigers uit niet-Europese landen die in theorie gebruik kunnen maken van het taxfree systeem, dat ook effectief doen, is de markt enorm.
Wat kunt u vertellen over het mechanisme?
J-M.W.: Naast de veralgemening van het smartphonegebruik, berust ZappTax op een juridische constructie die ik bedacht heb: een 'dubbele verkoop' of kettingtransactie. Let wel, het is enigszins technisch op juridisch niveau en voor wat betreft de btw. Bij het downloaden van de ZappTax-app sluit de reiziger eigenlijk een overeenkomst waarmee ZappTax hem machtigt om elke gewenste aankoop te verrichten 'in naam en voor rekening' van ZappTax. Zo wordt ZappTax de wettelijke eigenaar, ondanks het feit dat de reiziger de aankopen betaalt en fysiek bezit. ZappTax verkoopt vervolgens onmiddellijk het item door aan de reiziger, voor hetzelfde aankoopbedrag inclusief btw. Op die manier is het niet meer de handelaar, maar ZappTax die het item exporteert. Na de aankoop moet de reiziger eenvoudigweg zijn reçu uploaden via de app. De reiziger kan die werkwijze tijdens zijn reis in de EU een onbeperkt aantal keer herhalen in elk gewenst land.
Op het einde van de rondreis verstrekt ZappTax één enkel correct ingevuld document voor alle aankopen samen dat de reiziger moet laten afstempelen bij de douane aan zijn punt van vertrek uit de Unie (doorgaans een internationale luchthaven). Het afgestempelde document wordt via de app geüpload door de reiziger. Via die bewerking kan ZappTax het btw-bedrag terugbetalen aan de reiziger, met afhouding van een commissie die heel wat kleiner is dan die van de klassieke dienstverleners voor taxfree aankopen. Naast de vereenvoudiging van het proces voor en na de afstempeling door de douane, maakt ons systeem de medewerking van de winkel overbodig, en dat is revolutionair. De app werkt in alle handelszaken (van Aarlen tot Oostende) en voor alle aankopen (zelfs in een supermarkt of apotheek!).
Kunt u beschrijven hoe ZappTax tot stand is gekomen?
J-M.W.: Ik werk al bijna twee jaar aan dit project. We willen natuurlijk operationeel zijn in de 28 landen van de Europese Unie. Yves Bernaerts, een topfiguur voor btw op Europees niveau, heeft me van bij het begin aangeraden om in elk land een afzonderlijk dossier samen te stellen. De btw wordt immers geregeld door een Europese richtlijn die geïmplementeerd wordt door elke lidstaat. We beschikken reeds over het akkoord van de Belgische, Franse, Spaanse en Britse autoriteiten. We voeren ook besprekingen met de Duitse en Italiaanse autoriteiten.
Onze app werd vorige zomer uitgebracht. Momenteel staan we voor drie uitdagingen. In eerste instantie de regelgeving. Wetten worden uitgewerkt in antwoord op een bepaalde realiteit. Het is aan ons om uitleg te geven, argumenten aan te voeren, vindingrijk en creatief te zijn om de verantwoordelijken van de administraties te overtuigen, of om de wetgever ertoe te bewegen de regelgeving aan te passen aan de huidige realiteit. Daarna komt de operationele uitdaging. Onze app moet vlot werken en eenvoudig zijn. Reizigers moeten zonder enig probleem hun stempel krijgen. Last but not least is er de uitdaging op vlak van marketing. Het is niet eenvoudig om naar voren te komen tussen de talloze apps in de App Store. Gebruikers moeten een goede reden hebben om een app te downloaden. Momenteel overtuigen we onze klanten een per een. Wanneer we de gelegenheid krijgen om onze boodschap over te brengen en uitleg te geven, begrijpen de mensen het en gebruiken ze de app.
We hanteren verschillende benaderingen, waaronder een directe aanpak via sociale netwerken, en een indirecte aanpak via reisagenten of touroperators, en eventueel later ook nog via luchtvaartmaatschappijen en banken, die ons concept kunnen aanbieden als een service voor hun klanten. Die tussenpersonen in de toeristische sector krijgen de mogelijkheid om een dienst met toegevoegde waarde aan te bieden voor hun klanten, en krijgen een commissie voor hun tussenkomst.
U hebt gebruik kunnen maken van verschillende steunmaatregelen via impulse.brussels. Hoe belangrijk was dat alles?
J-M.W.: ZappTax is een naamloze vennootschap naar Belgisch recht met maatschappelijke zetel in Brussel. Momenteel woon ik in China, maar ik reis regelmatig heen en weer en breng een tiental dagen per maand door in Europa voor ZappTax. Naarmate het project vordert, besef ik dat we snel ons centraal kantoor moeten vestigen in Brussel, want van hieruit kan ik gemakkelijk reizen naar de andere Europese hoofdsteden.
We hebben steun gekregen van het Brussels Gewest en zijn daar dankbaar voor! Tot nog toe heb ik het hele project gefinancierd met eigen middelen. Het subsidiesysteem van het Gewest voor tot 50% van de kosten voor consultancy, haalbaarheidsstudies, het produceren van informatiedragers, enz. was een echte opsteker, want we hebben beroep moeten doen op gespecialiseerde bedrijven, met name op juridisch vlak en voor marketing. Ook de praktische kant van de zaken verloopt efficiënt, want zo goed als alle bewerkingen kunnen worden uitgevoerd per e-mail met verzending van gescande documenten.
We zijn eveneens heel tevreden over de snelle reacties en dynamiek van de mensen die ons helpen bij impulse (*) en advies verstrekken voor juridische onderwerpen, bij het samenstellen van een Europees dossier voor H2020, voor financiering ... Zo voel je je echt minder alleen!
Welk advies zou u geven aan kandidaat-ondernemers?
J-M.W.: Ik zou aanraden om eerst aan grondige introspectie te doen. Niet iedereen is geschikt voor ondernemerschap. Het is geen gemakkelijk parcours. Je moet over veel wilskracht en energie beschikken. Je maakt momenten van twijfel en wanhoop mee, en je krijgt te maken met financiële problemen. Ondanks de huidige aandacht voor de wereld van de start-ups, internet en nieuwe werkwijzen, ben ik van mening dat ondernemerschap met alles wat erbij hoort zeker niet voor iedereen weggelegd is. Je kunt het natuurlijk leren, maar een moment van introspectie is belangrijk.
Ik zou hen ook aanraden om zich de vraag te stellen 'Ben ik een verkoper?' Dat is essentieel. Het gaat niet alleen over de verkoop van een product of dienst. Je moet ook je concept of idee kunnen verkopen aan je toekomstige medewerkers, investeerders en de vele partners die een start-up kunnen helpen bij de lancering. Ik zei systematisch tegen de jongeren die ik in het kader van 'Internet Attitude' ontmoette: 'Wat je hebt uitgevonden is leuk, maar het is niet meer dan een gewoon tapijt. Je moet van deur tot deur gaan met je tapijt. Ben je sterk genoeg om je tapijt te verkopen?' Zelf ben ik 52 jaar oud en kan ik terugblikken op een carrière van meer dan 20 jaar, maar ook ik verkoop nu een tapijt! Mensen haken in omdat ik niemand ben, ik moet mensen wel tien keer contacteren voordat ze me terugbellen.
Een laatste aanbeveling is dat ze met beide voeten op de grond moeten blijven staan. Men heeft de neiging om kmo's te vergeten, ook al stellen ze drie of vier mensen te werk, en hebben hun zaakvoerders evenveel verdiensten als die van een start-up. Ik zeg vaak het volgende tegen mijn twee vennoten: 'We hebben dromen en ambitie, en dat is goed. Het is zelfs cruciaal. Een ondernemer is iemand die leeft op hoop. We mogen echter niet vergeten dat het reeds een groot succes is als we erin slagen om samen met onze gezinnen en nog enkele personen te leven van onze activiteit.'
(*): impulse.brussels werd ondertussen hub.brussels. Zapptax kreeg steun voor het opzetten van een europees project (NCP), kon genieten van juridisch en financieel advies, bekwam nuttige info van 1819,...