Een eigen zaak in franchise starten

Loop je al een tijdje rond met de gedachte om voor jezelf te beginnen? Maar je vind geen uniek concept, je ziet ertegen op om een bedrijf helemaal van de grond op te bouwen en je vermijdt liever te veel risico’s? Misschien is franchise dan een oplossing voor jou. Maar welke formule kiezen? Welke voor- en nadelen zijn eraan verbonden? Waar kan je terecht voor informatie en advies?

Franchise is een commerciële formule die wereldwijd volop in de lift zit. Ook in België is die trend duidelijk merkbaar. Fast-food zaken als McDonald’s en Domino’s pizza maar ook supermarktketens als Match of Carrefour Express, kapsalons Frank Provost of Olivier Dachkin, winkels als Yves Rocher of doe-het zelf-zaken als Hubo behoren tot de meest bekende franchisemerken. De franchise breidt zich tegenwoordig zelfs uit tot de dienstensector, met name in de uitzendsector, vastgoedsector (Century21), distributiesector, schoonmaaksector enz… Genoeg concepten om uit te kiezen dus !

Wat is franchising precies ?

Franchising is een samenwerkingsovereenkomst tussen twee onafhankelijke partijen:

• De franchisenemer: m.aw. u als zelfstandig ondernemer
• De franchisegever: de eigenaar van een franchisingformule

De franchisenemer krijgt hierbij, tegen betaling, het recht om een concept, product of dienst ontwikkeld door de franchisegever te commercialiseren. Dit recht verleent en verplicht de franchisenemer om het logo, merk of handelsnaam van de franchisegever te gebruiken. Daartegenover dient de franchisegever een permanente commerciële en/ of technische ondersteuning te geven aan de franchisenemer gedurende de volledige duur van de overeenkomst. Om van een franchise te kunnen spreken, zijn er dus drie ingrediënten vereist: de overdracht van knowhow, de ondersteuning en het gebruik van een merk.

Opgelet: een franchise is geen synoniem voor een filiaal. Het filiaal van een winkelketen blijft volledig eigendom van het moederbedrijf en wordt uitgebaat door een medewerker in loondienst. Een franchisenemer is een zelfstandige uitbater. Supermarktketens gebruiken vaak een combinatie van de twee systemen: een deel filialen en een deel locaties die via franchising worden uitgebaat.

Talrijke voordelen

Voor jou als franchisenemer wordt de opstart een pak veiliger want…

• je behoudt je zelfstandigheid.Je bent je eigen baas.

• je kan meteen een compleet beproefd product- of dienstenpakket aanbieden.

• je hoeft geen leveranciersnetwerk uit te bouwen.

• je kan genieten van de naamsbekendheid van de franchisegever. Klanten zijn dus al vertrouwd met de winkel of dienst. Je hoeft dus niet te investeren in dure radio- of tv-spots (dat budget heb je toch meestal niet als startende ondernemer).

• doordat de franchisegever een groot deel van taken als marktonderzoek, inkoop, marketing, reclame, winkelinrichting en prijsbeleid voor zijn rekening neemt, win je veel tijd en kan je je volledig concentreren op direct contact met de klant, lokale marketingacties, after-sales, levering enz…

• je profiteert van de schaalvoordelen en de standaardisatie die gepaard gaan met de franchiseformule. Zo zal je goedkoper kunnen inkopen en heb je een grotere marge op je producten.

• investeringen zijn door de ruime ervaring van de franchiseorganisatie vrij nauwkeurig te bepalen, waardoor financiële tegenvallers beperkt kunnen blijven. Vaak kan door franchisenemer gebruik worden gemaakt van een financieringsarrangement.

• je maakt deel uit van een franchisenetwerk en kan dus eventueel profiteren van innovaties van collega’s.

• je kan genieten van de bestaande ervaring, tools, begeleiding, cursussen en de ondersteuning van de franchisegever. Die heeft er natuurlijk belang bij dat je slaagt !

• je kan vlotter een krediet of lening aangaan voor het bedrijf omdat het ondernemersrisico beperkter is.

En ja, er zijn ook nadelen of risico’s

Als franchisenemer :

• zijn er geen garanties. Het is niet omdat een formule werkt in de ene regio, dat ze ook succesvol zal zijn in een andere regio

• ligt er toch wel wat ondernemingsrisico bij de franchisenemer zelf. Als zelfstandige ben je immers zelf verantwoordelijk voor de omzet en de winst, heb je eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van je klanten en derden, dien je te investeren in het pand/huur en een instapfee te betalen…

• ben je minder onafhankelijk gezien de franchisegever heel wat regels, richtlijnen en procedures oplegt die je moet volgen en allerlei aspecten bepaalt (producten, prijzen, inrichting,…).

Welke franchiseformules zijn er?

De mate van vrijheid van de franchisenemer (de indeling van je winkel, extra producten om te verkopen) kan erg verschillen van formule tot formule en hangt af wat er in het franchisecontract werd bepaald. Er wordt in het algemeen onderscheid gemaakt tussen “hard franchising” en “soft franchising” (en varianten ertussen).

Hard franchising

Hard fanchising wordt ook wel full franchising genoemd. Het is de meest voorkomende vorm waarbij een individuele franchiseovereenkomst wordt gesloten tussen beide partijen. De afspraken worden duidelijk beschreven in de overeenkomst en uitgewerkt in een gedetailleerd franchisehandboek. Bepalingen over huisstijl, voorraad, inkoop en reclame liggen dus vast waardoor je op dat vlak minder vrijheid krijgt. Daarentegen kan je wel je tijd steken in je klanten en personeel.

Hard franchise komt vaak voor bij grote ketens

Soft franchising

Bij soft franchise ligt alles veel minder vast. Merk en logo zijn gewoonlijk gemeenschappelijk maar voor de rest heb je veel meer vrijheid en dien je veel zaken zelfstandig te regelen. Je werkt hier eigenlijk samen binnen een vereniging of coöperatie waarvan je ‘lid’ bent en waarvan je de statuten en reglementen respecteert.

Hoeveel kost het?

De kosten zijn per franchiseformule verschillend daar de bijbehorende ondersteuning ook erg kan verschillen per franchisegever. Meestal komen deze vergoedingen ter sprake:

• De instapkosten (entry fee). Het is een eenmalig bedrag, ineens te betalen bij de start van de samenwerking en dekt de investeringen die de franchisegever heeft gedaan in de ontwikkeling van de formule en het rekruteren van mogelijke kandidaten.

• De franchisevergoeding, ook wel de royalties genoemd. Die dekt de ondersteuning en begeleiding op commercieel en technisch gebied die de franchisegever je geeft. Daarvoor wordt een percentage van de omzet aangerekend of een maandelijks vast bedrag. . Soms wordt de vergoeding ook gewoon ingecalculeerd in de producten die de franchisenemer verplicht moet afnemen van de franchisegever.

• Een bijdrage in de marketingkosten. Die wordt vaak apart doorgerekend maar het kan ook zijn dat die bij de vaste franchisevergoeding is inbegrepen.

Vergoedingen aan de franchisegever zijn natuurlijk niet de enige kosten waar je in het begin mee te maken krijgt. Denk maar aan de winkelruimte (indien van toepassing) die je dient te huren en eventueel herin te richten, maar ook aan het overnemen van de inventaris, de verzekeringen, personeel…,

Als je wil bepalen of de instapkosten en de royalty (fee) redelijk zijn, dan moet je nagaan wat er allemaal in het dienstenpakket is inbegrepen en hoe vaak je bepaalde diensten ontvangt. Bereken ook wat het je allemaal zou kosten indien je alles zelf moet financieren.

Toch graag starten? Enkele tips & tricks

Wil je ervoor gaan? Dan geven we je hier enkele tips mee !

Beoordeel jezelf eerst

Een franchisenemer is in de eerste plaats een ondernemer en bedrijfsleider! Waarom wil je een franchise starten, hoeveel tijd wil je erin steken, steunt je familie dit project, heb je al ervaring met personeel, wil je wel afhankelijk zijn van een andere partij voor het beheer van je zaak …

Kies een concept dat goed bij je past.

Vraag je dus af in welke branche je actief wenst te zijn en welke franchiseformules er op dat vlak bestaan in België. Gaat het om een doe-het-zelf zaak (vb Brico), decoratie (vb Ixina, heytens), handel (Tom&Co, Yves Rocher), horeca (deli traiteur, domino’s pizza…), mode (vb veritas), diensten (Century21) of een supermarkt (carrefour,…)? Durf kijken naar concepten die minder gebruikelijk zijn en waarvoor de concurrentie of de markt nog niet overvol is.

Financiering

Hoeveel middelen kan je zelf investeren? Zorg voor een financieel overzicht (onder andere door een businessplan op stellen) zodat je ook eventueel weet of je in aanmerking kan komen voor een lening.

Informatieronde

Bestudeer een aantal franchiseconcepten. Vraag informatie aan bij verschillende franchisegevers in het domein waarin je actief wil zijn. Lees de informatie en kijk of ze op zoek zijn naar franchisenemers in je regio.

Precontractuele onderhandelingen

Vraag een afspraak bij de franchisegever die je het meest aanspreekt. Vooraleer een contract, een voorcontract, een reservatie te ondertekenen, dient de franchisegever je het Precontractuele Informatie Document (P.I.D.) te overhandigen en dit minstens één maand voor het ondertekenen van het contract (overeenkomstig de wet van 02.04.2014 betreffende de precontractuele informatie bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten). Het project van contract moet aan dit document gehecht zijn. Met deze documenten zal je al een heleboel informatie verkrijgen over de franchisegever, de formule, de resultaten, de marktgegevens, de clausules in het contract enz. Laat het contract of de doorgespeelde cijfers toch best checken en werk je financieel plan bij. Vergeet vooral niet om de keuze van vestigingslocatie te bespreken en het potentieel ervan. Vaak is dit een gezamenlijke zoektocht van zowel de franchisegever als de kandidaat-franchisenemer. En soms zijn de mogelijkheden beperkt: niet te dicht bij andere franchisenemers,…>Ga eventueel ook langs bij franchisenemers uit het netwerk dat u uitkoos en stel vragen over de diensten van de franchisegever.

De franchiseovereenkomst

Als de locatie bekend is en de financiering afgerond, zal uiteindelijk een franchiseovereenkomst ontstaan die bindend is voor beide partijen. Hierin worden alle afspraken tussen de franchiseorganisatie en jij als franchisenemer vastgelegd.

Formaliteiten

Als franchisenemer blijf je een zelfstandige ondernemer. Je moet dus zelf je inschrijving in de Kruispuntbank voor Ondernemingen regelen (via ondernemingsloket), je lening afhandelen, personeel aanwerven enz.

Voordat je effectief van start gaat, zal de franchisegever meer dan waarschijnlijk al een praktijktraining voorzien. Bespreek ook met hem welke marketingcampagne hij voorziet voor de opening.

Een geweldig uitgebreide checklist van vragen die je je vooraf beter stelt, vind je op de site van de Belgische Franchise Federatie

Welke bronnen kan je consulteren?

• Site van de Belgische franchisefederatie: de federatie organiseert seminaries en opleidingen, alsook kosteloze informatievoormiddagen. Zij publiceert nieuws over haar leden (=franchisenetwerken) op haar site. Om lid te zijn van de federatie, dient de franchisegever aan strikte criteria te beantwoorden en bepaalde garanties te bieden.
  De federatie behandelt ook geschillen tussen franchisenemers en franchisegevers via mediatie en arbitrage. De FAQ rubriek op de site geeft je uitermate nuttige informatie op enkele terugkerende vragen. Lees die dus zeker indien je interesse hebt in een franchise.

  De federatie beschikt over een aparte site, franchisingbelgium.be, waar je alle franchiseconcepten kan ontdekken en nog extra nuttige informatie over franchise kan terugvinden.

• Site franchise.be: is een platform dat tevens franchiseconcepten voorstelt en tal van praktische informatie geeft. Het stelt ook een aantal mogelijke merken voor die over specifieke concepten beschikken. Ook deze site herneemt een interessante checklist van aandachtpunten voor de franchisenemer.

• Site allesoverfranchising.be : deze site is een initiatief van de UNIZO Adviesdienst Franchising en Commerciële Samenwerking. Het biedt (kandidaat)franchisenemers een juridische analyse van het contract aan.