Welke financieringsbronnen bestaan er voor een VZW ?

Een vereniging zonder winstoogmerk oprichten is relatief eenvoudig: de echte uitdaging bestaat erin haar te doen bloeien en de kosten te dekken. Heel wat VZW’s proberen te werken op basis van hun eigen middelen. Helaas volstaan die niet altijd...

Om te blijven voortbestaan, moeten verenigingen dus vaak een beroep doen op andere financieringsbronnen. Maar welke financieringsbronnen bestaan er? En hoe gaat dit in zijn werk? 

Er zijn vier grote categorieën financieringsbronnen:

• financiering afkomstig van leden en derden;
• financiering afkomstig van openbare subsidies;
• financiering afkomstig van de activiteiten van de verenigingen zelf;
• financiering via kredieten.

Financiering afkomstig van leden en derden

Contributies

De contributie of lidmaatschapsbijdrage is een financiële bijdrage die een vereniging aan al haar leden of aan sommige van haar leden kan vragen om deel te nemen in de werkingskosten van de vereniging en/of om recht te hebben op bepaalde diensten of voordelen.

Giften

Een vereniging kan giften inzamelen, d.w.z. een voordeel (financieel, materieel...) dat zij ontvangt zonder tegenprestatie van de schenker. Deze laatste kunnen echter een belastingaftrek van 45% genieten, op voorwaarde dat de gift minstens 40 euro bedraagt voor het lopende kalenderjaar en dat de ontvangende VZW is goedgekeurd door de Federale Overheidsdienst Financiën. De vereniging moet een fiscaal attest ("ontvangstbewijs") afgeven voor de ontvangen gift.

Sponsoring

Sponsoring is het verlenen van financiële steun aan een organisatie of evenement in ruil voor speciale zichtbaarheid van de naam of het logo van de sponsor. De sponsor beoogt altijd iets te winnen, bijvoorbeeld extra bekendheid of een versterking van zijn interne of externe merkimago. Het algemene idee achter deze aanpak is dat hoe meer het bedrijf bekend is en gewaardeerd wordt door het publiek, hoe meer sympathie het zal opwekken bij potentiële klanten...

Mecenaat

Mecenaat houdt in dat een organisatie of actie steun ontvangt zonder dat de naam van het bedrijf of de sponsor daaraan zichtbaar verbonden wordt. De geldschieter ontvangt dus geen rechtstreekse of meetbare tegenprestatie in de vorm van reclame of imagoversterking. Mecenaat gebeurt uit liefdadigheid. De schenker heeft hier persoonlijke, onbaatzuchtige redenen voor (idealisme, interesse voor het doel). Dit kan gedaan worden door een bedrijf of stichting of door een privépersoon. Een betrouwbare lijst met sponsors is beschikbaar op https://because.eu/nl (goede doelen).

Crowdfunding (participatieve financiering)

Via crowdfunding kunnen particulieren of VZW’s hun projecten voorstellen, meestal via het internet, zodat mensen een bedrag naar keuze kunnen investeren in projecten die ze interessant vinden. Daar kunnen ze al dan niet een tegenprestatie voor ontvangen.

Projectoproepen van stichtingen

Projectoproepen (voor goed afgebakende doelgroepen, geografische zones of activiteitengebieden) zijn bijzonder interessant voor verenigingen. Heel wat erkende stichtingen van openbaar nut, bedrijfsfondsen en dotatiefondsen zetten zich in voor goede doelen. Sommige stichtingen financieren projecten rechtstreeks, terwijl andere onrechtstreeks bijdragen. Welk soort projecten ze financieren, hangt af van wat zij als fonds of stichting belangrijk vinden.
De Koning Boudewijnstichting is een van de meest actieve stichtingen in België en steunt elk jaar honderden projecten (gezien het om een filantropische geldbron gaat, is er daardoor soms minder druk op de liefdadigheidsinstelling). Dit kan een aanvulling zijn op overheidsfinanciering.

Overheidsopdrachten

Een overheidsopdracht kan betrekking hebben op werken die moeten worden uitgevoerd, diensten die moeten worden verleend of leveringen die moeten worden verricht voor rekening van de federale staat, deelstaten, andere machtsniveaus van het koninkrijk en semioverheidsinstellingen. Zij worden gegund na een aanbesteding (of "openbare aanbestedingsprocedure"). Voor België groepeert het portaal e-Procurement de aankondigingen van overheidsopdrachten.   

Serviceclubs

Hoewel ze meer lokaal gericht zijn, vormen serviceclubs ook een interessante piste. De leden van serviceclubs bundelen hun competenties en zetten zich samen in om de gemeenschap te ondersteunen, en dan voornamelijk die mensen die het meest nood hebben aan steun (de armen, gehandicapten en zieken). Maar ook culturele verrijking en de bescherming van de jeugd staan regelmatig op hun programma’s.Voorbeelden van serviceclubs zijn de Lions Club, de Rotary Club, de Kiwanis Club en de Fifty-One Club.  

IMPACT INVESTEERDERS

De Lita-website geeft een overzicht van duurzame projecten en stelt investeerders in staat om serieuze projecten te vinden om te steunen.
Financité (FR): coöperatief financieringsinstrument via F'in-Common

Financiering afkomstig van openbare subsidies

Subsidies 

Subsidies zijn financiële bijdragen die (federale, gemeenschaps-, gewestelijk, provinciale of gemeentelijke) overheidsdiensten aan rechtspersonen verlenen om hun activiteiten van openbaar nut te ondersteunen.

Zo kunnen de gemeenten, de Vlaamse Gemeenschapscommissie (COCON), de federale staat en de Europese Unie bijdragen tot de werking van verenigingen.

Het Brussels Gewest kan via zijn administratie Economie en Werkgelegenheid ook verenigingen subsidiëren, op voorwaarde dat ze voldoen aan de toelatingscriteria (een economische activiteit uitoefenen, tot een van de ondersteunde sectoren behoren, enz.)  

Er zijn immers ook nadelen verbonden aan het aanvragen van subsidies en daar moet je je van tevoren bewust van zijn: 

• Het kost tijd om de aanvraag op te stellen (en het kost wat geld als je begeleiding nodig hebt). 
• Je moet een aanvraag indienen bij de relevante overheidsinstantie, omdat een overheidsinstantie geen subsidie kan toekennen buiten haar bevoegdheidsgebied. Dit vereist een minimum aan kennis over de bevoegdheden van lokale overheden, regio's, enz. 
• Er zijn criteria om in aanmerking te komen voor bepaalde subsidies. Soms moet het bedrijf reeds een aantal jaren bestaan. 
• Subsidies dalen vaak van jaar tot jaar 
• De toekenning is afhankelijk van gekozen politici

Financiering afkomstig van de activiteiten van de verenigingen

Sinds de inwerkingtreding van het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (Wvvs) op 1 mei 2019 kunnen VZW's onbeperkt commerciële activiteiten ontplooien, terwijl dat vroeger incidenteel moest blijven. De winst moet echter worden besteed aan het sociale doel van de vereniging, en mag in geen geval worden herverdeeld onder de leden, bestuurders of werknemers.

Manifestaties

Elke non-profitorganisatie kan manifestaties organiseren, zoals evenementen, voorstellingen of diners. Dit soort evenementen stelt verenigingen in staat fondsen te werven, maar ook om bekendheid te geven aan hun activiteiten en nieuwe leden aan te trekken.

Winstgevende activiteiten

Zoals hierboven al vermeld, kan een vereniging ook onbeperkt zuiver op winst gerichte activiteiten uitoefenen, zoals de verkoop van goederen of diensten. De vereniging kan dus een omzet genereren en zo haar uitgaven geheel of gedeeltelijk dekken. Indien de vereniging activiteiten met winstoogmerk uitoefent, zij zal worden onderworpen aan de vennootschapsbelasting en niet aan de belasting op rechtspersonen.

Financiering via kredieten

Om grotere investeringen te financieren, kunnen verenigingen ook een lening aangaan bij een bank of een andere financiële instelling. Een lening kan bijvoorbeeld worden overwogen voor de aankoop van apparatuur, de renovatie of inrichting van een pand, de aankoop van onroerend goed, enz.

Indien de VZW subsidies ontvangt, zal zij vaak een manier moeten vinden om deze voor te financieren. De uitbetaling van de fondsen kan immers verschillende maanden in beslag nemen en de vereniging moet in het algemeen al kosten maken om de acties te kunnen uitvoeren waarvoor zij de subsidies heeft ontvangen. Als de VZW niet over voldoende eigen middelen beschikt voor deze voorfinanciering, kan zij bijvoorbeeld een kaskrediet gebruiken.

Voorfinanciering kan ook worden gebruikt voor toekomstige inkomsten. Bijvoorbeeld de inkomsten uit een evenement dat over enkele maanden zal plaatsvinden, maar waarvoor kosten moeten worden gemaakt zodra het is gepland (zaalhuur, voorschot op catering, enz.).

twee Brusselse organisaties bieden leningen aan non-profit organisaties

Finance&Invest.brussels

Om van hun producten te kunnen genieten, mag de zetel van de VZW in Brussel, Vlaanderen of Wallonië gevestigd zijn, maar de vestigingseenheid waarvoor de investering gepland is, moet in Brussel gevestigd zijn.

• De Proxi-lening: Dit is een lening waarbij particulier spaargeld wordt gemobiliseerd.  Daarbij moeten aan een aantal voorwaarden voldaan worden, met name dat de kredietverstrekker geen familiebanden mag hebben met de VZW, dat de VZW in Brussel gevestigd moet zijn en dat de kredietverstrekkers inwoners van Brussel moeten zijn.
  De geldschieter krijgt een fiscaal voordeel omdat Finance.brussels dit doorgeeft aan de FOD Financiën. 
  Het tarief is voordelig voor de lening: 4% voor de eerste 3 jaar en daarna 2,4% voor de volgende jaren. 
  In geval van faillissement kan 30% van de resterende schuld fiscaal worden afgetrokken.
• De CITIZ US lening (bedoeld voor bedrijven en verenigingen met een sociaal doel),laat to om tot EUR 100.000 te  lenen tegen een rente van 4% en daarbovenop nog eens te genieten van ondersteuning.

Finance&Invest.brussels kan ook waarborgen en achtergestelde leningen aanbieden op voorwaarde dat de VZW:

• regelmatig een economische activiteit uitoefent;
• niet voor meer dan 25% van de stemrechten in handen is van een of meer overheidsinstanties;
• niet voor meer dan 50% in handen is van een openbare participatiemaatschappij, universiteit, kleine lokale overheid

Een dergelijke garantie kan een hefboomeffect hebben op het verkrijgen van een banklening. De garantie werkt als een verzekeringspolis, die pas in werking treedt als je niet langer in staat bent om je zakelijke lening terug te betalen en de bank je leningen opzegt en het volledige nog terug te betalen bedrag opeist. Dit is vaak handig in het geval van ontbinding of beëindiging van het bedrijf. Als de wanbetaling daarentegen het gevolg is van een tijdelijk cashflowprobleem, dan is het beter om meteen met de bank te onderhandelen over een 'aflossingsvrije periode', waarbij je de bank zover krijgt dat ze een paar maanden afziet van je maandelijkse aflossingen, totdat het geld weer binnenstroomt en je weer kunt beginnen met het doen van je maandelijkse aflossingen. De bank is geïnteresseerd in het spreiden van het risico over meerdere spelers.

Crédal (FR)

• via zijn leningen aan verenigingen en collectieve projecten
• In aanmerking komende activiteitsgebieden : 
  • Duurzame investeringen
  • Solidaire leningen: investeringsleningen (3 tot 25 jaar) en kasstroomleningen (3 tot 12 maanden) voor bedragen van EUR 2.500 tot EUR 1.000.000. EUR. Klanten worden ook uitgenodigd om coöperatieve aandelen te nemen bij Credal.

Automatische tewerkstellingsteun

• Het Activaplan van Actiris. Het enige dat nodig is, is dat de aangenomen persoon voldoet aan de voorwaarden om voor de steun in aanmerking te komen. 
• Op federaal niveau: max 3.100 EUR per kwartaal voor de eerste aanwerving.