Oorlog in Oekraïne en ondernemingen: Overzicht van de informatie en steunmaatregelen voor ondernemingen

Bij aankomst ontvangen Oekraïense onderdanen een verklaring van aankomst. Het federale niveau organiseert de eerste crisisopvang. 

De huisvesting op middellange termijn is gedelegeerd aan de gemeenten. Wanneer Oekraïense vluchtelingen als "tijdelijk ontheemden" zijn geregistreerd bij de Dienst Vreemdelingenzaken en verklaren dat zij huisvesting nodig hebben, zoekt FEDASIL naar huisvesting via een webplatform "Housing Tool", dat de plaatsen centraliseert die door het lokale niveau zijn meegedeeld. Dit instrument biedt accommodatie van zeer korte duur via particuliere initiatieven of gastgezinnen. De Oekraïense onderdanen worden dan uitgezonden naar de verschillende Brusselse gemeenten die onderdak te bieden hebben. 

Vervolgens moet het Brussels Gewest, binnen het kader van zijn bevoegdheden, een tijdelijke huisvestingsoplossing kunnen bieden aan ongeveer 20.000 Oekraïense vluchtelingen. Deze fase vindt plaats in samenwerking met de plaatselijke en federale autoriteiten. 

Na het verkrijgen van de tijdelijke beschermingsstatus in het registratiecentrum (Heizel), geeft de gemeente waar de persoon verblijft een verblijfsvergunning af (kaart A). 

Deze A-kaart geeft toegang tot bijstand van het OCMW van de gemeente, inschrijving voor de verplichte ziekteverzekering, en de mogelijkheid om te werken als werknemer of zelfstandige, om een beroepsopleiding te volgen, volwassenenonderwijs, enz.  

Deze status geldt momenteel voor één jaar, maar Europa kan deze tot maximaal drie jaar verlengen. 

De A-kaart geeft onbeperkte toegang tot de arbeidsmarkt. Dezelfde toegang tot de arbeidsmarkt wordt geboden aan bepaalde gezinsleden van de begunstigde van tijdelijke bescherming die zelf geen begunstigde van deze status zijn, maar wier verblijf verband houdt met dat van de betrokken begunstigde. 

OM EEN WERKNEMER TE WORDEN 

In tegenstelling tot andere niet-EU-onderdanen hebben Oekraïense onderdanen geen werkvergunning nodig. Hun werkgevers hoeven dus geen "gecombineerde vergunning" aan te vragen (van Brussel Economie en Werkgelegenheid voor Brussel). 

Oekraïners die al in België zijn voor seizoensarbeid, krijgen een verlenging van hun werkvergunning, zelfs na de drempel van 90 dagen. Zie de websites voor Brussel en Vlaanderen over dit onderwerp. 

Oekraïners die reeds vóór de tijdelijke beschermingsstatus toegang hadden tot werk, kunnen deze vergunningen blijven gebruiken.  

Belangrijkste plaatsen: 

• voor Brussel
• voor Vlaanderen
• voor Wallonië

Om je eigen activiteit op te starten

• іддаєте перевагу читати цю сторінку українською?
• Вы предпочитаете читать эту страницу на украинском языке?

Als je een activiteit uitoefent die inkomsten genereert in België, dan moeten deze inkomsten bij de staat worden aangegeven. Er zijn verschillende manieren om een eigen activiteit op te starten, met verschillende statuten en dus ook verschillende formaliteiten.

STARTEN ALS ZELFSTANDIGE

Oekraïense onderdanen die een zelfstandige activiteit willen uitoefenen, moeten geen beroepskaart meer aanvragen.

Wie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of Wallonië woont en zich als natuurlijke persoon vestigt, of wie een vennootschap opricht met maatschappelijke zetel in één van deze twee gewesten, moet aantonen dat hij of zij over ondernemersvaardigheden beschikt, namelijk basiskennis bedrijfsbeheer en beroepsvaardigheden indien die van toepassing zijn. Praktische ervaring of een in Oekraïne behaald diploma kunnen worden gebruikt om dit aan te tonen, volgens dezelfde regels als voor alle niet-EU-onderdanen.

Neem contact op met een ondernemingsloket voordat je verdere stappen onderneemt, om na te gaan of je diploma's of ervaring in aanmerking worden genomen, en om te weten welke documenten je moet verstrekken.

Bepaalde diploma's worden automatisch aanvaard, deze zijn terug te vinden in de Diplodatabank. Er wordt enige soepelheid aan de dag gelegd indien bepaalde bewijsdocumenten niet kunnen worden verstrekt als gevolg van het huidige conflict. Een diploma dat verloren is gegaan kan bijvoorbeeld worden vervangen door een getuigschrift van de instantie die het heeft uitgereikt, enz.
Voor andere diploma's kan je een gelijkwaardigheidsattest aanvragen. Let op: deze aanvraag voor een gelijkwaardigheidsattest is niet gratis en kan zeer veel tijd in beslag nemen, waarbij het resultaat (vaak) negatief kan zijn.

Voor ervaring is een dubbel bewijs van praktijk vereist, bv. een uittreksel uit het handelsregister en een sociaal document waaruit blijkt dat men een zelfstandige activiteit uitoefent (gelijkwaardig document van een sociaal verzekeringsfonds). Voor toegang tot het bedrijfsbeheer moet je dus kunnen aantonen dat je in de afgelopen vijftien jaar minstens drie jaar ervaring als zelfstandige in hoofdberoep hebt opgedaan.

Als je niet over een erkend diploma beschikt of geen relevante praktijkervaring kunt aantonen, kun je een examen afleggen bij de Centrale Examencommissie. Deze theoretische examens worden naar keuze in het Frans, Nederlands of Duits afgenomen. Er bestaan opleidingen om je op deze examens voor te bereiden.

Tot slot, wanneer het voor de ondernemer niet mogelijk is om de basiskennis bedrijfsbeheer aan te tonen, dan kan een van de volgende personen dit doen:

• de echtgenoot of echtgenote
• de wettelijk samenwonende partner
• de partner met wie hij/zij sedert ten minste zes maanden samenwoont
• een werknemer met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur (minimaal 4 uur/week)
• een zelfstandige helper, een familielid in de eerste, tweede of derde graad van de ondernemer, die een verklaring van een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen overlegt waaruit blijkt dat hij of zij een zelfstandige helper van de betrokken ondernemer is

EEN ZAAK STARTEN IN DE VORM VAN EEN VZW (VERENIGING ZONDER WINSTOOGMERK)

Wanneer de onderneming geen persoonlijke verrijking beoogt, maar als doel een belangeloos streven naar verbetering van de samenleving heeft, is het mogelijk de activiteit uit te oefenen in de vorm van een vzw. Er zijn veel vzw's in de sociale, culturele en vrijetijdssector, enz.

Er zijn minimaal twee personen nodig om een vzw op te richten. Deze twee personen komen tot overeenstemming over de statuten en deze worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Het is niet mogelijk om als bestuurder van een vzw een loon te trekken, maar dit is wel toegestaan voor zeer specifieke taken buiten het dagelijkse bestuur van de vereniging (bv. het geven van cursussen, het beheren van de kunstgalerij, enz.) Aangezien men in dit geval het zelfstandigenstatuut niet aanneemt, hoeft men niet over een beroepskaart te beschikken of toegang te hebben tot bedrijfsbeheer en het beroep.

EEN ACTIVITEIT UITOEFENEN VIA EEN GEDEELDE ONDERNEMING OF EEN ACTIVITEITENCOÖPERATIE

Een andere mogelijkheid is te werken via een onderneming die optreedt als tussenschakel tussen de projectdrager en zijn of haar klanten. De projectdrager wordt dan werknemer van deze tussenschakel die de inkomsten van zijn of haar klanten omzet in opeenvolgende contracten van bepaalde duur (CBD). Door dit systeem kunnen de valkuilen van de beroepskaart en toegang tot bedrijfsbeheer worden vermeden, en kan een activiteit dus veel sneller en gemakkelijker worden opgestart.

Sommige activiteiten, die ofwel "beschermd" zijn (zoals artsen, architecten, boekhouders, enz.) ofwel een verbintenis op lange termijn vereisen (zoals het tekenen van een commerciële huurovereenkomst), zijn niet mogelijk in een gedeelde onderneming. Er bestaan verschillende tussenschakels, waarbij Smart de breedste waaier aan activiteiten aanbiedt. Daarnaast zijn er bijvoorbeeld www.tentoo.be, www.amplo.be, enz.

De activiteitencoöperatie stelt mensen in staat hun activiteit gedurende 18 maanden te testen met behoud van hun status als werkzoekende, en dus zonder dat zij een beroepskaart en toegang tot bedrijfsbeheer nodig hebben. Er wordt coaching aangeboden om een activiteit op te zetten. In Brussel wordt deze mogelijkheid geboden door JobYourself.

EEN ACTIVITEIT UITOEFENEN IN BELGIË VIA EEN BUITENLANDSE ONDERNEMING

1. DOOR EEN FILIAAL OP TE RICHTEN

Een filiaal is een vennootschap naar nationaal recht (een vennootschap die een rechtsvorm naar Belgisch recht aanneemt), die is opgericht door en onder zeggenschap staat van een of meer Belgische of buitenlandse vennootschappen. Het filiaal heeft eigen aandelen en een eigen raad van bestuur.

Het filiaal heeft een afzonderlijke juridische persoonlijkheid ten opzichte van de moederonderneming, in tegenstelling tot een bijhuis.

De beheerder moet over een beroepskaart beschikken (en toegang hebben tot bedrijfsbeheer als de maatschappelijke zetel in Brussel of Wallonië is gevestigd).

2. DOOR EEN BIJHUIS OP TE RICHTEN

Een bijhuis is een verlengstuk van een buitenlandse vennootschap in België. Het wordt opgericht wanneer deze laatste besluit om regelmatig op ons grondgebied handelingen te verrichten in het kader van haar commerciële activiteit.

Een bijhuis beschikt niet over een eigen juridische persoonlijkheid. Het heeft dus geen ander(e) aandelen, algemene vergadering, beheersorgaan, enz. dan die van de buitenlandse vennootschap waarvan zij deel uitmaakt. Een bijhuis heeft echter een afzonderlijke bestuur met een zekere autonomie.

Een wettelijke vertegenwoordiger van de buitenlandse onderneming moet als bestuurder worden aangesteld. In de akte van benoeming moet worden bepaald in hoeverre hij of zij bevoegd is om verbintenissen aan te gaan namens de buitenlandse vennootschap in het kader van de activiteiten van het bijhuis. Wanneer een bijhuis een overeenkomst sluit, is het in feite de moederonderneming die een verbintenis aangaat.

3. DOOR EEN VESTIGINGSEENHEID OP TE RICHTEN

Anders dan bij een bijhuis, is hier geen sprake van een afzonderlijk bestuur. In België heeft niemand de bevoegdheid om namens deze vennootschap verbintenissen aan te gaan: er is geen wettelijke vertegenwoordiger. Het bestuur blijft volledig in handen van de buitenlandse vennootschap.

Een vestigingseenheid wordt, zoals voor een Belgische vennootschap, gedefinieerd als een plaats van activiteit, die geografisch geïdentificeerd kan worden door een adres, waar ten minste één activiteit van de vennootschap wordt uitgeoefend of van waaruit deze wordt uitgeoefend (winkel, kantoor, magazijn).

De vennootschap moet dus aan dezelfde voorwaarden voldoen als alle Belgische ondernemingen op het gebied van registratie bij de Kruispuntbank van Ondernemingen, ondernemersvaardigheden en andere toelatingen.

4. DIENSTEN VERRICHTEN IN BELGIË (ZONDER ZICH ER TE VESTIGEN)

Als een buitenlandse vennootschap activiteiten uitoefent in België zonder zich er te vestigen (bv. consultancy-activiteiten), moet zij een vergunning aanvragen via een ondernemingsloket. Toegang tot bedrijfsbeheer (als het gekozen loket in Wallonië of Brussel ligt) en een beroepskaart zijn dus noodzakelijk.

WAT MET BELASTINGEN?

SOCIALEZEKERHEIDSBIJDRAGEN

Een deel van je inkomsten wordt ingehouden om je sociale bescherming te waarborgen: ziektekostenverzekering, kinderbijslag, pensioen, enz.

• Voor een loontrekkende bedragen de bijdragen over het algemeen meer dan 30% van zijn of haar loon, maar deze worden bij de bron ingehouden, en rechtstreeks door de werkgever aan de staat betaald.
• Voor een zelfstandige bedragen de socialezekerheidsbijdragen 20,5% van zijn of haar inkomsten. In dat geval worden deze bijdragen niet aan de bron ingehouden, maar zal hij of zij ze zelf elk kwartaal moeten betalen. Let op: vooral in het eerste jaar van activiteit is er een minimumbedrag verschuldigd, zelfs als je geen klanten hebt!

DE PERSONENBELASTING

Ongeacht of je inkomsten genereert als zelfstandige (natuurlijke persoon of bestuurder van een onderneming) of als werknemer, deze worden belast via de personenbelasting (PB). Deze belasting werkt volgens schijven (de netto-inkomsten vóór belasting worden in aanmerking genomen. Voor een zelfstandige betekent dit dat de omzet in aanmerking wordt genomen minus de aftrekbare kosten).

Elke belastingplichtige heeft recht op een belastingvrije som: dit is een basisbedrag waarop je geen belasting betaalt. Deze belastingvrije som bedraagt in 2022 € 9.270 (voor inkomsten in 2021). Deze som moet aangerekend worden op de eerste schijf en kan toenemen in functie van je persoonlijke situatie (bijvoorbeeld als je kinderen ten laste hebt).

Voor dezelfde netto-inkomsten is de belasting dus hetzelfde voor een werknemer als voor een zelfstandige. Het grote verschil is dat, in het geval van de werknemer, deze som opnieuw aan de bron wordt ingehouden en rechtstreeks door de werkgever aan de Staat wordt betaald. Voor zelfstandigen komt het volledige loon op hun bankrekening terecht en moet het bedrag hiervan worden betaald.

VENNOOTSCHAPSBELASTING

Je vergoeding als bestuurder wordt dus belast via de personenbelasting. De rest van de inkomsten van de onderneming worden echter belast via de vennootschapsbelasting (Ven.B.).

MEER INFORMATIE

Verdere vragen of bijkomend advies over het zelfstandigenstatuut in Brussel? Neem contact op met 1819.

De Europese ministers van Binnenlandse Zaken hebben reeds besloten Oekraïense vluchtelingen een verblijfsrecht toe te kennen dat één jaar geldig is en tweemaal kan worden verlengd. Gedurende drie jaar zullen deze mensen, die hun door oorlog verscheurde land zijn ontvlucht, dus toegang krijgen tot de Belgische arbeidsmarkt.

Actiris is het Brussels Gewestelijk Arbeidsbureau. Als openbare dienst is het de belangrijkste speler en aanbieder van tewerkstellingsoplossingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 

Om in te spelen op de migratiestromen in Brussel heeft Actiris zijn diensten ontwikkeld om tegemoet te komen aan de behoeften van dit nieuwe publiek. Sinds 2018 maakt Actiris gebruik van sociale tolken om werkzoekenden te helpen die noch Frans, noch Nederlands spreken.

Brochures en video's met uitleg over de te nemen stappen bij het zoeken naar een baan zijn beschikbaar in 22 talen. Momenteel wordt een 23e versie in het Oekraïens gemaakt om de registratie bij Actiris soepeler en gemakkelijker te laten verlopen. Er zal ook een welkomst- en informatiebrochure in het Oekraïens worden opgesteld en verspreid onder de Brusselse gemeenten. Het is de bedoeling Oekraïense vluchtelingen uit te nodigen om deel te nemen aan informatiesessies over de door Actiris aangeboden diensten om de overgang naar de arbeidsmarkt zo goed mogelijk te organiseren. 

Actiris heeft ook samenwerkingsovereenkomsten met toonaangevende actoren op het gebied van de ondersteuning en integratie van nieuwkomers: 

• Agentschap Integratie en Inburgering (BON)    
• Onthaalbureau voor Nieuwkomers (BAPA) in Brussel  
• Federaal agentschap voor de opvang van asielzoekers (FEDASIL) 

Actiris-medewerkers zijn ook opgeleid om dit publiek zo goed mogelijk te helpen. De Actiris-teams staan dan ook klaar om vluchtelingen uit Oekraïne die op zoek zijn naar een baan te ondersteunen. 

VOOR MEER INFORMATIE

• https://www.actiris.brussels/en/citizens
• https://www.actiris.brussels/fr 
• https://www.actiris.brussels/fr/partenaires/detail-d-un-contact/4628-convivialites 

De "Missions Locales" en de "Werkwinkels" bieden hulp op de arbeidsmarkt aan mensen die dat nodig hebben. 

a) Er zijn verschillende structuren die kandidaat-ondernemers gratis ondersteunen bij het opzetten van hun ondernemingsproject:

• De lokale economieloketten (LEL) hebben als taak gratis steun te verlenen aan iedereen die in Brussel een eigen activiteit wil opstarten of ontwikkelen, door hen te helpen bij de verschillende stappen als ondernemer. 
• Iles 
• Microstart 
• Credal 
• JobYourself 

b) Voor wie die een vzw wenst op te richten, kunnen de volgende structuren nuttig zijn: 

• www.ideji.be 
• www.boutiquedegestion.be 
• www.associatiffinancier.be 

c) Tot slot hebben een aantal organisaties onthaal-, ondersteunings- en mentorprogramma's voor nieuwkomers opgezet. 

• De vzw VIA, onthaalbureau voor nieuwkomers (BAPA) heeft twee vestigingen (Schaarbeek en Molenbeek) en biedt verschillende soorten ondersteuning aan, zoals individuele begeleiding, sociale en beroepsoriëntatie, burgerschapsvorming en cursussen Frans voor nieuwkomers. Zij heeft ook het ondersteuningsprogramma PEPA opgezet, dat tot doel heeft het proces inzake eigen tewerkstelling voor nieuwkomers te vergemakkelijken door collectieve informatiesessies en individuele begeleiding aan te bieden. 

• De vzw CONVIVIAL beoogt de integratie van vluchtelingen en nieuwkomers in België te bevorderen via een dynamiek van luisteren en wederzijds engagement.  

• Duo for a job is een vzw die jonge werkzoekenden met een migratieachtergrond in contact brengt met ervaren vrijwilligers ouder dan 50 jaar uit dezelfde beroepssector, zodat zij hen kunnen begeleiden bij hun zoektocht naar een baan of hun ondernemersproject. 

• Team4job biedt een mentorprogramma van zes maanden aan dat een werkzoekende (mentee) in contact brengt met iemand die professioneel actief is (mentor) om zijn of haar zoektocht naar een baan of de ontwikkeling van een project te stimuleren. Zij vormen samen een tandem en ontmoeten elkaar ten minste tweemaal per maand op de werkplek van de mentor. 

• De algemene onthaaldienst van Ciré is een gratis dienst die mensen informeert over en hen de weg wijst naar de diensten en acties van Ciré, alsook over de verblijfs- en asielprocedures en de rechten van buitenlandse personen, en over passende sociale en juridische ondersteuning. Het doel van de dienst is ook bij te dragen aan de integratie van buitenlanders op de Belgische arbeidsmarkt, met eerbiediging van hun rechten en hun sociaal-professioneel project. Daartoe informeert en begeleidt de dienst mensen bij hun inspanningen voor gelijkstelling van diploma's en bij de valorisatie van meer informeel leren. 

• BON (Inburgering Brussel) organiseert inburgeringscursussen in 20 verschillende talen, en biedt daarnaast advies, begeleiding en een reeks activiteiten aan.