Een BV verlaten : wat zijn de procedures ?

Waarom vertrekken?

Enkele veel voorkomende redenen:

• Je beseft dat je geen deel uitmaakt van het goede team en/of de meningsverschillen met je aandeelhouders zijn te groot (zie ook het artikel over De 20 belangrijkste oorzaken van mislukkingen). Het is dan soms zinvol te vertrekken voordat er misverstanden ontstaan of grotere problemen optreden (ernstige conflicten tussen de aandeelhouders die zelfs tot procedures tegen een van de aandeelhouders kunnen leiden (uitsluiting/gedwongen intrekking)).
   
• Het is ook mogelijk dat je in de situatie van actieve vennoot ‘terechtkomt’ door je bij een vennootschap aan te sluiten om er te werken, zonder echt te weten wat dit statuut precies inhoudt. Dit komt vaak voor wanneer een onderneming een werknemer nodig heeft, maar de sociale lasten wilt vermijden die bij de tewerkstelling van een werknemer zouden worden toegepast (meer informatie over schijnzelfstandigen hier).
  U hebt het aandelenregister ondertekend (en er heel weinig ontvangen), u ontvangt een vergoeding (indien alles goed verloopt), de vennootschap voert de bedrijfsvoorheffing in op je inkomsten en betaalt eventueel je sociale bijdragen.
  In de praktijk kunnen de zaken echter ingewikkelder worden door een van de onderstaande gevallen:
  • je vergoeding wordt niet/niet langer betaald
  • je beseft hoe weinig inspraak je hebt op besluitvormingsniveau (door je geringe deelname in het kapitaal van de vennootschap)
  • je geeft de bestuurder van de bv (vroeger zaakvoerder genoemd) toegang tot het bedrijfsbeheer, en je hebt daarbuiten ook nog een eigen activiteit die je graag zou stopzetten (je wil niet langer zelfstandige zijn)

Het is dus best mogelijk dat je de vennootschap waarvan je vennoot bent vrijwillig wil verlaten voordat er ernstige problemen optreden.

Hoe ga je te werk?

• Lees aandachtig de statuten van de vennootschap en kijk of er een specifieke procedure is voor de overdracht van aandelen. 

• Breng de andere aandeelhouders op de hoogte van je wens om de onderneming te verlaten door, indien nodig, de procedure te respecteren die in de statuten zou zijn voorzien. Zorg ervoor dat je  het bewijs van je uitwisselingen met de andere aandeelhouders bewaart, met name door een aangetekende brief te sturen waarin je je  voornemen aangeeft om je aandelen te verkopen. 

Hoe gebeurt de afstand en overdracht van je aandelen?

• Tenzij de statuten het anders bepalen, kunnen de aandelen slechts worden overgedragen met de instemming van ten minste ½ van de andere aandeelhouders die ten minste ¾ van de aandelen bezitten. Deze overeenkomst wordt "goedkeuring" genoemd. 

• Een of meerdere andere aandeelhouders kunnen de aandelen van de overdrager verwerven (tenzij in de statuten anders is bepaald). De wet bepaalt ook dat de overdrager zijn aandelen kan overdragen aan zijn echtgenoot/een bloedverwant in rechte, neerdalende of opgaande lijn, en dit zonder goedkeuring van de andere aandeelhouders, maar deze mogelijkheid wordt vaak (wat begrijpelijk is) uitgesloten door de statuten.

• De overdrager kan ook iemand buiten de onderneming vinden die graag in de vennootschap zou werken en er een deelneming van verwerven. In dat geval is de goedkeuring van ten minste de helft van de aandeelhouders die minstens ¾ van het kapitaal bezitten automatisch vereist.

• De overdracht van (alle) aandelen wordt vastgelegd in het aandelenregister dat op de maatschappelijke zetel wordt bijgehouden.

• Indien de voorgestelde persoon geweigerd wordt, kan je deze beslissing - indien nodig - in kortgeding aanvechten bij de voorzitter van de ondernemingsrechtbank. Indien de weigering als willekeurig wordt beschouwd, wordt het vonnis bestempeld als 'goedgekeurd', tenzij de koper zijn aanbod binnen twee maanden na de kennisgeving van het vonnis intrekt.

Documenten die je moet verkrijgen

Wanneer de overdracht van je aandelen volbracht is, moet je om een kopie van het aandelenregister waarin deze overdracht is opgenomen, verzoeken.
Bij gebrek daaraan kan de onderneming ook een verklaring van stopzetting van activiteit opstellen (model van het ondernemingsloket invullen) die bevestigt dat je geen deel meer uitmaakt van de vennootschap, of er in ieder geval niet meer actief bent.

Als je bovenop je statuut van vennoot de functie van bestuurder bekleedt, en je deze functie niet langer wenst uit te voeren, moet je ontslag nemen. Een eenvoudige kennisgeving aan de Raad van Bestuur is voldoende. Die moet niet worden aanvaard of geregistreerd om effectief te zijn. Je kan je ontslag trouwens zelf publiceren als het bedrijf er niet of niet snel genoeg voor zorgt. 

Voor de statutaire bestuurders (dus vermeld in de staturen) moeten de statuten eveneens gewijzigd worden. Deze formaliteit moet voor een notaris gebeuren. De notaris zal in voorkomend geval al een nieuwe bestuurder aanduiden.  Het gebeurt vooral in familiebedrijven dat de bestuurders statutair zijn om de continuïteit van het beheer van het bedrijf te waarborgen.

In beide gevallen moet er niettemin rekening worden gehouden met wat er in de statuten werd bepaald. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat de bestuurder zich aan een in de statuten vooraf bepaalde opzegtermijn moet houden of dat hij pas mag vertrekken wanneer een nieuwe bestuurder wordt benoemd. Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen bepaalt dat de vennootschap de bestuurder kan vragen om in functie te blijven tijdens de duur van zijn vervanging.

Ongeacht of de bestuurder de onderneming verlaat of vennoot blijft (zonder langer bestuurder te zijn), is het ontslag een onherroepelijke eenzijdige rechtshandeling die dus rechtsgevolgen heeft, onafhankelijk van het akkoord van de aandeelhouders, zelfs als er nog andere formaliteiten moeten worden geregeld.

Vervolgens geldt hetzelfde: je moet een kopie van de officiële documenten verkrijgen.

Opzegging van het statuut van zelfstandige

Je moet je eveneens tot je sociaal verzekeringsfonds richten om je statuut van zelfstandige op te zeggen (tenzij je natuurlijk nog als zelfstandige activiteiten uitvoert, of in de nabije toekomst wil uitvoeren, buiten de onderneming die je verlaat).

Het schrappen bij het sociaal verzekeringsfonds moet binnen de 15 dagen na ontvangst van het attest van schrapping in de Kruispuntbank gebeuren. Je bekomt dit attest bij een ondernemingsloket. Klik hier voor meer details.

Let op: het sociaal verzekeringsfonds zal de aansluiting slechts stopzetten op basis van een officieel document dat bewijst dat u geen activiteiten meer uitvoert voor het bedrijf (bestuurder en actieve vennoot)

Goed om te weten

Gevolgen voor de andere vennoten: inbreng kennis van beheer

Als je het bedrijf verlaat en als enige over de kennis basisbeheer beschikt (de overige vennoten vallen de facto onder het statuut van zelfstandigen) : de vennootschap zal zes maanden hebben om de situatie te regulariseren middels het verkrijgen van de basiskennis beheer (examen van de centrale examencommissie bij Brussel Economie en Werkgelegenheid) ofwel door iemand te vinden die bereid is de kennis basisbeheer in de bv in te brengen. De vennootschap zal haar situatie bij een ondernemingsloket moeten regulariseren.

Recht op een werkloosheidsuitkering?

Zelfstandigen die hun statuut opzeggen, hebben in principe geen recht op een werkloosheidsuitkering. Lees onderstaand artikel voor algemene informatie en om de uitzonderingen te kennen, en informeer je hierover bij de RVA (fiche T87), een vakbond, de HVW, l’Atelier des droits sociaux,…

Informeer je tevens over het overbruggingsrecht, dat jeonder bepaalde voorwaarden een specifieke vergoeding geeft voor de 12 maanden na het einde van je activiteit.
De aanvraag hiervoor moet worden ingediend bij je sociaal verzekeringsfonds. Zij kunnen je vertellen of je al dan niet aan de voorwaarden voldoet.

Help! je goed omringen

Doe dit niet alleen en laat je helpen door een Brusselse bedrijfsbegeleidende organisatie, zoals:

• Centrum voor Ondernemingen in Moeilijkheden (COm) - Algemeen formulier van het COm om een afspraak te bekomen met een deskundige (in functie van de problematiek)

• Atelier des droits sociaux (Workshop sociale rechten)

• Ondernemingsloketten

• Sociale verzekeringsfondsen