Het statuut van meewerkende echtgenoot kiezen: wat zijn je rechten en plichten?

Starten als zelfstandige kan een impact hebben op het statuut van je echtgeno(o)t(e) als je getrouwd bent of wettelijk samenwoont. Als je partner op de een of andere manier aan je activiteit deelneemt, kan hij of zij in sommige gevallen als meewerkende echtgeno(o)t(e) worden aangemerkt. Maar wat zijn de voorwaarden om dit statuut te verkrijgen, en wat houdt het precies in?

Wanneer word je beschouwd als meewerkende echtgeno(o)t(e)?

Als partner (getrouwd of wettelijk samenwonend) van een zelfstandige word je beschouwd als meewerkende echtgeno(o)t(e) wanneer je:

• je zelfstandige echtgeno(o)t(e) zonder arbeidsovereenkomst (regelmatig of ten minste 90 dagen per jaar) vervangt of effectief helpt in het bedrijf van je echtgeno(o)te
• geen persoonlijk inkomen hebt van meer dan 3.000 euro per jaar uit een zelfstandige beroepsactiviteit (bruto-inkomen minus beroepskosten)
• geen eigen inkomen hebt als werknemer of ambtenaar en ook geen vervangingsinkomen waardoor je volwaardig verzekerd bent voor de sociale zekerheid

Wanneer word je niet beschouwd als meewerkende echtgeno(o)t(e)?

Je bent geen meewerkende echtgeno(o)t(e) in de volgende situaties:

• Je helpt je zelfstandige echtgeno(o)t(e) of partner helemaal niet
• Je helpt je zelfstandige echtgeno(o)t(e) of partner niet regelmatig en niet meer dan 90 dagen per jaar
• Je hebt voldoende eigen socialezekerheidsrechten
  • Je oefent een zelfstandige beroepsactiviteit uit en verdient meer dan 3.000 euro per jaar (bruto-inkomen verminderd met de beroepskosten)
  • Je oefent een beroepsactiviteit uit als werknemer of ambtenaar
  • Je krijgt een vervangingsinkomen dat je socialezekerheidsrechten waarborgt
  • Je zelfstandige echtgeno(o)t(e) of partner wordt fiscaal als bedrijfsleider belast. Als je je echtgeno(o)t(e) in zo'n situatie effectief helpt, neem dan contact op met je sociaal verzekeringsfonds om na te gaan of het nodig is om je aan te sluiten (als werkend vennoot, mandataris ...).

Maxistatuut of ministatuut?

Sommigen hebben misschien gelezen over verschillende mogelijke stelsels voor meewerkende echtgenoten. Die verschillen zijn weggewerkt. Alleen meewerkende echtgenoten die vóór 1956 zijn geboren, hebben de mogelijkheid (niet de verplichting) om tot het ministatuut toe te treden.

Het maxistatuut is dus de regel voor bijna alle meewerkende echtgenoten. Het is ook dit statuut dat we in het volgende deel nader zullen bekijken.

Je wordt meewerkend echtgeno(o)t(e): wat zijn je verplichtingen?

Je moet je inschrijven bij het sociale verzekeringsfonds van je echtgeno(o)t(e) als meewerkende echtgeno(o)t(e). Dit betekent dat je sociale bijdragen betaalt. Die worden bepaald door je jaarlijkse netto-inkomen (= omzet - beroepskosten).

Omdat dit inkomen pas bekend is wanneer de administratie je belastingaangifte ontvangt, betaal je in eerste instantie voorlopige sociale bijdragen van 384,40 euro (2023) per kwartaal. Die bijdragen worden dan herzien op basis van je werkelijke inkomen (zodra de administratie beschikt over je belastingaangifte) en worden als volgt berekend:

_{*alle bedragen in de tabel gelden voor het jaar 2023.}

Hoe bereken je je inkomen als meewerkende echtgeno(o)t(e)?

Een zelfstandige kan ervoor kiezen om een deel van zijn/haar inkomen toe te wijzen aan de meewerkende echtgeno(o)t(e). Het aan de meewerkende echtgeno(o)t(e) toegewezen inkomen moet overeenkomen met het inkomen dat hij/zij daadwerkelijk in de activiteit heeft gegenereerd. Boven 30% van het aan de meewerkende echtgeno(o)t(e) toegewezen inkomen kan de belastingdienst je vragen aan te tonen dat de meewerkende echtgeno(o)t(e) het aan hem/haar toegewezen deel van het inkomen daadwerkelijk heeft gegenereerd. Het voordeel van de toewijzing van een deel van het inkomen aan de meewerkende echtgeno(o)t(e) ligt in het belastingvoordeel dat deze toewijzing kan opleveren.

Wat zijn je rechten als meewerkend echtgeno(o)t(e)?

Als meewerkende echtgeno(o)t(e) heb je dezelfde rechten als elke andere zelfstandige, d.w.z. pensioen, gezondheidszorg, arbeidsongeschiktheid en invaliditeit, moederschap, vaderschap en co-ouderschap, adoptie, plaatsing in het kader van langdurige pleegzorg, mantelzorger, rouwverlof en overbruggingsrecht.