Werken met een maatwerkbedrijf: een win-winsituatie!

Een project uitbesteden aan een maatwerkbedrijf biedt twee grote voordelen: enerzijds stimuleer je de tewerkstelling van mensen met een handicap en anderzijds maak je gebruik van lokale bedrijven, wat (onder meer) een positief effect heeft op je ecologische voetafdruk en je logistieke kosten drukt.

Om meer te weten te komen over de onderaanneming via de lokale maatwerkbedrijven, sprake we met Michaël Lans, communicatieverantwoordelijke en Business Developer bij Febrap, de Brusselse federatie van maatwerkbedrijven. 

1819: Hoeveel maatwerkbedrijven zijn er eigenlijk in het Brussels Gewest en hoe werken ze?

ML: Er zijn 13 maatwerkbedrijven met maatschappelijke zetel in Brussel. Ze hebben in totaal 2.000 mensen in dienst, waaronder 1600 werknemers met een handicap en 400 begeleiders.

Het betreft 13 verschillende entiteiten die commercieel autonoom zijn. Zij hebben een sociaal doel en commercieel gezien werken ze op dezelfde manier als andere bedrijven, met een vergelijkbare kwaliteit van dienstverlening en met winstgevendheid zodat ze de jobs die die ze bieden aan werknemers met een handicap blijvend kunnen waarborgen. Febrap werd in 1991 opgericht door een aantal directeurs van maatwerkbedrijven (vroeger "beschutte werkplaatsen" genoemd), die zich wilden bundelen in een werkgeversfederatie. De Algemene Vergadering van de Federatie bestaat uit alle MB-directeurs, die kunnen worden omschreven als "concullega's". Hoewel er een zekere mate van concurrentie bestaat tussen de verschillende MB's, kennen de directeurs elkaar erg goed en werken ze samen aan bepaalde projecten, bijvoorbeeld voor grote opdrachten.

1819: In welke sectoren zijn de MB's actief?

ML: Maatwerkbedrijven kunnen diensten leveren voor ongeveer 60 verschillende soorten werk: verpakking en/of behandeling van goederen (voeding), elektrische en mechanische assemblage, mailings, ambachtelijk werk, catering, schoonmaakwerk, timmerwerk, documentbeheer enzovoort. Het aanbod is echt heel breed ... Heel wat kmo's en grote bedrijven die in het Gewest gevestigd zijn, maken gebruik van een MB: Solvay bijvoorbeeld doet een beroep op een MB voor tuinieren, Brussels Beer Project voor de logistiek en opslag van bepaalde producten. En zo kan ik nog veel meer voorbeelden geven! Voor kleine of middelgrote producties zijn MB's echt veelgevraagde werkplaatsen. Zelfs grotere volumes kunnen ze aan gezien ze heel wat personeel kunnen mobiliseren.

1819: Vormen de MB's geen oneerlijke concurrentie voor "normale" Belgische bedrijven die dezelfde diensten aanbieden?

Allereerst is het belangrijk om te benadrukken dat MB's geen prijzen hanteren die onder de gangbare marktprijzen liggen. De subsidies die een MB ontvangt gaan naar het loon van de werknemer om het gebrek aan productiviteit als gevolg van de handicap te compenseren. Om het bedrag van de tussenkomst te bepalen, kijkt de subsidieverlenende instantie naar het werk dat de werknemer doet en als die bepaalde dingen langzamer doet vanwege zijn handicap, wordt de subsidie berekend om het verschil te compenseren. Dit voorkomt extra kosten voor de werkgever. Overigens is het zo dat ook "traditionele" bedrijven die een gehandicapte werknemer in dienst willen nemen een soortgelijke subsidie kunnen krijgen, gebaseerd op exact dezelfde compensatielogica. De tarieven zijn dus vergelijkbaar met die van 'traditionele' bedrijven. Dat idee van oneerlijke concurrentie gaat dus niet op voor MB's; zij volgen echt wel de eisen van de markt. In feite is de handicap het probleem van de MB's: bedrijven die een beroep doen op een MB, als onderaannemer, willen dat het aan de gewone commerciële eisen voldoet. De aanpassing van werkposten, werktijden enzovoort wordt allemaal door de MB's zelf geregeld. De klant krijgt dus een standaardservice. Soms vragen klanten wat het sociale doel erachter is, omdat sommige bedrijven een MVO-beleid hebben. Maar bovenal wordt altijd een goede prijs-kwaliteitverhouding nagestreefd in het geleverde werk.

1819: Hoe staan de Brusselse maatwerkbedrijven ervoor?

Dat hangt af van de sector. Iedereen weet bijvoorbeeld dat de drukkerijsector achteruitgaat. Zo heeft een MB in deze sector zelfs 100 werknemers moeten ontslaan, niet alleen door het teruglopende aantal bestellingen, maar ook om andere redenen (coronacrisis, prijsstijgingen, stijgende energiekosten door de oorlog in Oekraïne enzovoort). Binnen Febrap doen we ons best om deze werknemers aan de slag te krijgen in andere MB's. Het is erg belangrijk voor ons dat deze werknemers werk kunnen vinden binnen een MB, omdat hun kansen op een job in het traditionele circuit erg klein zijn.

Globaal genomen is er door de de-industrialisering van Brussel en de automatisering van bepaalde taken minder vraag naar goederenbehandeling. Daarom gaan MB's zich meer specialiseren, soms om aan nichebehoeften te voldoen. Er ontstaan ook andere behoeften. MB's verkennen de mogelijkheden en passen hun aanbod regelmatig aan om hieraan te voldoen. Andere sectoren, zoals tuinieren, doen het goed omdat ze minder afhankelijk zijn van het economische klimaat.

1819: Hoe werkt een maatwerkbedrijf intern?

Binnen een MB heb je twee profielen: de begeleiders en de werknemers met een handicap.

De begeleiders beschikken over het algemeen over professionele vaardigheden (bv. drukkerj) en/of 'sociale' vaardigheden die hen in staat stellen om de kwaliteit van het werk en het welzijn van de werknemers te garanderen.

De werknemers met een handicap hebben allemaal een erkenning van de PHARE-dienst van COCOF. Het zijn dus de overheidsinstanties die beslissen wie voldoet aan de handicapvoorwaarden om in een MB te werken. De procedure is als volgt: de persoon klopt aan bij de desbetreffende overheidsdienst, dat een beslissing neemt op basis van de handicap. Ofwel kan de persoon mits bepaalde aanpassingen en financiële ondersteuning in het traditionele circuit werken, ofwel is er nood aan een psycho-medische-sociale begeleiding (PMS: psychiatrisch problemen, lichte mentale achterstand enzovoort). Daarna wordt de betrokkene doorverwezen naar de MB's. Dit is een belangrijk punt voor alle bedrijven om te weten: naast het inschakelen van een MB om een bepaald soort werk uit te voeren, kunnen ze ook mensen met een handicap aanwerven die geen PMS-begeleiding nodig hebben, met steun van de desbetreffende dienst.

1819: Tot slot, welk voordeel heeft een bedrijf erbij om voor een MB te kiezen?

Ten eerste helpt het om de bedrijfsactiviteit lokaal te houden in plaats van het ver te gaan zoeken voor bepaalde jobs. Dankzij de MB's is dus lokale uitbesteding mogelijk. Een ander voordeel van het feit dat het werk dicht bij huis wordt gedaan, is dat het bedrijf de controle over de productie behoudt. En dan is er natuurlijk de menselijke meerwaarde: de bezieling in het werk wordt duidelijk gewaardeerd door bedrijven.

MB's blinken uit in het aaneenschakelen van activiteiten die eenvoudig uit te voeren zijn. Ik wil thee maken, ik heb alle ingrediënten en een distributienetwerk, maar hoe pak ik de productie of de verwerking van het product aan? Dat is een kolfje naar de hand van maatwerkbedrijven.

Veel bedrijven doen al een beroep op een MB in hun productieproces. Drie van de 10 producten die in supermarkten worden verkocht, zijn in een bepaald stadium van het productieproces bij een MB gepasseerd (vaak voor assemblage of eindverpakking)! Dit soort BtoB dienstverlening van de MB's is weinig gekend omdat het niet erg zichtbaar is.

1819: Hoe pakt een bedrijf het concreet aan wanneer het een specifieke behoefte heeft ?

Het bedrijf kan gewoon contact opnemen met Febrap, die op basis van de behoeften een lijst opstuurt met MB's die geschikt zijn voor de uit te voeren werken. Het bedrijf kan dan een keuze maken op basis van de offertes van de verschillende MB's.

1819: Kunnen MB's zich in bepaalde gevallen naar de productielocatie van het bedrijf verplaatsen ?

Dat kan zeker!  Het is perfect mogelijk om een ETA te vragen een team te sturen om rechtstreeks in het bedrijf van de klant te werken. Een concreet voorbeeld: een bedrijf dat marsepein produceert voor de feestdagen doet een beroep op ETA's om zijn teams te versterken tijdens productiepieken. Dit is een zeer seizoensgebonden vraag waarvoor specifieke machines nodig zijn, met een behoefte aan drie mensen gedurende een paar dagen. Dit werk kan door een MB worden uitgevoerd op de site van de klant en met de daar aanwezige machines. We zien trouwens steeds meer aanvragen binnenkomen voor dit soort werk!

Febrap heeft de website www.onzestieluwsteun.be gecreëerd, bedoeld voor elk bedrijf dat meer wil weten over maatwerkbedrijven. Op de site vind je getuigenissen van bedrijven die met een MB hebben gewerkt, een volledige lijst van de sectoren waarin MB's actief zijn, een voorstelling van elke Brusselse MB's met vermelding van hun contactgegens, de contactgegevens van Michaël Lans met wie je een mogelijke samenwerking kunt bespreken, enz.

Interview: Hugues Luyckasseel, 1819