Ethische en duurzame meubelen by Sauvage Lab

Op tweeëndertigjarige leeftijd kan de meubelmaker, die een bachelordiploma binnenhuisarchitectuur van de kunsthogeschool Saint Luc op zak heeft, een indrukwekkend en veelzijdig palmares voorleggen.

Binnenhuisarchitect / meubelmaker

Meteen na zijn afstuderen vormde hij in 2015 samen met Gabriel Duru en Julien Decroix het collectief Trilogy, dat een stek vond bij MAD Brussels, een incubator die jonge creatieve ondernemers in Brussel wil ondersteunen, aanmoedigen en promoten. "Twee jaar lang konden we elkaar steunen, samen projecten ontwikkelen en problemen oplossen", zo laat hij weten. "We kregen ook de kans om een beetje van alles te proeven, onder meer van architectuur, scenografie en objectdesign.

" Wat meteen opviel was hoe groot de kloof is tussen ontwerpers en fabrikanten en hoe weinig ze elkaar begrijpen. "Ik vind het jammer dat die twee werelden niet langer samen evolueren," bevestigt hij. "Vandaar mijn beslissing om mijn profiel aan te vullen met een opleiding als meubelmaker aan het Institut des Arts & Métiers. Ik leerde er traditionele houtbewerking, werken met massief hout en oude assemblagetechnieken die je in de huidige industriële houtbewerking haast niet meer ziet. Mijn plan was om alle soorten projecten van a tot z onder de knie te krijgen." Na een jaar opleiding ging hij zijn techniek verder vervolmaken in houtbewerkingsateliers met een filosofie die hem aansprak. Na twee jaar, nu met twee verschillende petjes op, begon het idee te groeien om een klein atelier in Brussel te zoeken waar hij zijn eigen ding kon doen.

Brussel boven

Guillaume Lemmens is vastbesloten om in Brussel te blijven. "Ik hou van die typische Brusselse sfeer en het is hier dat ik mezelf als vakman zie groeien," bevestigt hij. "Ik hou van de levendigheid van de stad en de nieuwe wind die er waait. Ook al is het minder ingewikkeld dan het lijkt om een werkplek buiten Brussel te vinden, toch werkt de recente stijging van de brandstofprijzen ietwat ontnuchterend. En als Anderlechtenaar vind ik het comfortabel om niet ver van mijn werk te wonen."

In 2020 vond hij een atelier niet ver van waar hij woont, in bedrijvencentrum Euclides. Een kans die hij met beide handen greep: "In Brussel worden ateliers steeds schaarser en duurder. Bovendien bevinden ze zich vaak in de buurt van woningen die gevoelig zijn voor geluidsoverlast of in gebouwen die niet erg gezond of gewoonweg te groot en te duur zijn. Hier heb ik een plek gevonden die perfect bij me past: een ruimte van 50 m² die niet heel erg groot is maar waar ik bezoekers kan ontvangen, kan bouwen, materiaal kan opslaan en mijn projecten kan uitwerken. De incubator bracht me ook snel in contact met andere professionals, zoals ijzerwerken Fano, waarmee ik aan bepaalde projecten heb samengewerkt."

^{Lees verder onder de foto}

Designer in hart en nieren

Dat is echter maar één facet van wat Guillaume Lemmens doet. Bovenal wil hij ethisch te werk gaan wanneer hij zijn meubelen ontwerpt en maakt. "Ik vind dat de term 'design' vandaag te veel verwijst naar iemand die alleen maar bezig is met mooie lijnen en esthetiek," benadrukt hij. "Voor mij is design veeleer een maatschappelijk en ecologisch doordachte manier om verschillende diensten te leveren, informatie toegankelijk te maken en een object efficiënter, ergonomischer en duurzamer te maken."

Ook al zijn sommige van de projecten die hij uitvoert eerder traditioneel, toch zijn er ook projecten bij die gewaagder zijn en waarbij voorbeeld materialen worden gerecupereerd. "Vandaar mijn streven om duurzamer te gaan werken en om de traditionele technieken die ik tijdens mijn opleiding als houtbewerker heb geleerd te combineren met een hedendaagse insteek. De meubelen die ik vandaag maak, worden dus op de traditionele manier in elkaar gezet en ik probeer de structuur zichtbaar te laten."

Guillaume Lemmens ontwikkelde een collectie van acht meubelen in multiplex, eventueel bekleed met laminaat voor meer duurzaamheid. Die zijn bestemd voor zowel particulieren als winkels, worden volgens een korte keten gemaakt en spelen in op de circulariteit tussen de designer-vakman en de consument om een alternatief te bieden voor massaproductie. En de ontwerper wil nog verder gaan door ook panelen van gerecycleerd kunststof te gaan integreren, steeds met de duurzaamheid van zijn meubelen in het achterhoofd. "We moeten afstappen van het idee van tijdelijkheid en vergankelijkheid. Zo'n 100 jaar geleden maakten houtbewerkers meubelen voor het leven. Ook op de structuur van mijn meubelen staat geen houdbaarheidsdatum. Ze kunnen bijna oneindig vaak uit elkaar worden gehaald en weer in elkaar worden gezet en mee evolueren met het dynamische moderne leven."

Ondernemer uit noodzaak

Meteen toen hij professioneel aan de slag ging, koos Guillaume Lemmens ervoor om ondernemer te worden, meer uit noodzaak dan uit vrije wil. "Als binnenhuisarchitect heb je nu eenmaal weinig keuze," bevestigt hij. "Hoewel we op school leren denken, worden we er nauwelijks voorbereid om van de ene dag op de andere 'met de groteren' mee te spelen. Gelukkig was MAD Brussels er om te helpen. En gelukkig kunnen jonge ondernemers dankzij SMART starten zonder zich al te veel zorgen te moeten maken om een dip in hun activiteiten of hoge vaste kosten. Daardoor verliep de overgang naar het ondernemerschap heel natuurlijk.

Dankzij die eerste samenwerkingen kon ik voldoende financiële stabiliteit opbouwen, waarna ik met mijn eigen projecten aan de slag kon. Maar het blijft een grote sprong: in het begin moet je opofferingen maken." Vooral wanneer je, zoals de jonge ontwerper, weinig hulp van buitenaf krijgt. "Ik vertrouwde gewoon op de ervaring die ik opdeed door on-the-job training. Zo leerde ik de kneepjes van het vak en omdat ik twee diploma's had, had ik genoeg flexibiliteit om in te spelen op wat er op me afkwam."

Eeuwige optimist

Dat kan uiteraard voor heel wat stress zorgen. "De meeste ondernemers maken wel eens een periode door waarin ze minder opdrachten krijgen, waardoor ze financieel in de problemen komen," aldus Guillaume. Dat zorg voor extra druk én twijfels. Ze weten niet meteen wat ze kunnen doen. “Als ik naar huis ga, zit ik als ondernemer nog steeds met een heleboel dingen in mijn hoofd die ik geregeld moet krijgen. In het begin was het moeilijk om niet overweldigd te raken door twijfels en vragen. Maar dat maakt ook dat je als mens groeit en merkt dat je op jezelf kunt vertrouwen. Ik heb een boeiende job die elke dag weer anders is. Ik ontmoet interessante mensen en heb er echt voldoening van als een project goed uitdraait."

Met vallen en opstaan

Ondanks alle moeilijkheden zou Guillaume zonder aarzelen opnieuw dezelfde keuze maken. Hoewel hij zich in het begin van zijn studie alleen voelde omdat hij twee dingen tegelijk deed, lijkt de jongere generatie daar minder moeite mee te hebben. En hij heeft nog een boodschap voor hen: "De weg om ervaring op te doen is behoorlijk lang. Blijf dus volhouden, zelfs wanneer je het gevoel hebt dat je amper vooruit komt. Het geeft echt zo veel voldoening om je eigen ding te kunnen en mogen doen!" En hij voegt er meteen aan toe: "Ga gerust naar mensen toe, zoek contact met professionals uit verschillende disciplines, want daar steek je zoveel van op. Die contacten zullen je ongetwijfeld vooruit helpen!"

Meer weten? Sauvage Lab

_{Interview door Catherine Aerts}