Een arbeidsovereenkomst beëindigen: alle mogelijke manieren

Het stopzetten van een arbeidsovereenkomst is niet altijd het gevolg van een eenzijdige beslissing. Ook deze 7 manieren komen geregeld voor.

1. Onderling akkoord

Je kan op elk moment samen met je werknemer beslissen om de overeenkomst stop te zetten. In dat geval leg je in onderling overleg de voorwaarden voor de beëindiging vast. Dat hoeft niet schriftelijk te zijn, maar het is wel aan te raden: bij betwisting heb je zo altijd een stok achter de deur.

Een voorbeeld: Pieter heeft na 5 jaar dienst een mooi aanbod van een andere werkgever gekregen. Je respecteert zijn keuze en wil hem niets in de weg leggen. Je spreekt samen af wat de eventuele opzeggingstermijn en vergoeding is.

2. Na afloop van de termijn

Bij arbeidsovereenkomsten van bepaalde duur, ontbindt het contract zodra de einddatum is bereikt. Hiervoor zijn geen verdere formaliteiten nodig.

Enkele voorbeelden:

• tijdens de zomervakantie neem je 2 maanden een student in dienst om de afwas in je restaurant te doen.
• je werft gedurende 10 maanden een elektricien aan om een bouwproject op tijd klaar te krijgen.

3. Na voltooiing van het werk

Bij een arbeidsovereenkomst waarin niet de duur maar wel het uit te voeren werk duidelijk is vastgelegd in een schriftelijk akkoord, loopt de overeenkomst af na voltooiing van dat werk. Ook hier zijn geen verdere formaliteiten nodig.

Enkele voorbeelden:

• je bent regisseur en neemt een acteur aan voor de opnames van een reclamespot.
• je neemt arbeiders in dienst om je te helpen bij de oogst van fruit.

4. Na het overlijden van een van de partijen

Wanneer een medewerker overlijdt, stopt de arbeidsovereenkomst automatisch. Bij het overlijden van de werkgever is het iets ingewikkelder: de arbeidsovereenkomst wordt enkel beëindigd als er sprake is van een persoonlijke samenwerking of wanneer de werknemer zijn of haar activiteit niet meer kan verderzetten. Een rechter beslist dan over een eventuele vergoeding en het bedrag ervan.

Een voorbeeld: de arbeidsovereenkomst van de persoonlijke secretaresse van een architect zal na zijn of haar overlijden automatisch ten einde lopen.

5. Overmacht

Als een onvoorziene gebeurtenis het werk onmogelijk maakt, spreken we van overmacht. Let wel: enkel bij definitieve overmacht kan je de arbeidsovereenkomst beëindigen. Is de overmacht tijdelijk, dan schors je de overeenkomst.

Een van de meest voorkomende gevallen van overmacht is de arbeidsongeschiktheid van je medewerker, als gevolg van bijvoorbeeld een verkeersongeval. Bij dergelijke gevallen van medische overmacht moet je voortaan wel een re-integratietraject doorlopen voor je de overeenkomst kan stopzetten.

6. Gerechtelijke ontbinding

Zowel jij als je werknemer kunnen een tekortkoming van de andere partij inroepen om de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Een rechter beslist dan wie gelijk heeft en wat de voorwaarden zijn. Deze procedure geldt evenwel niet voor beschermde werknemers en wordt in de praktijk zelden gebruikt.

7. Ontbindende voorwaarde

Een ontbindende voorwaarde is een toekomstige maar onzekere gebeurtenis die aanleiding kan geven tot het stopzetten van een arbeidsovereenkomst.

Deze gebeurtenissen gelden echter nooit als ontbindende voorwaarde: een zwangerschap, een huwelijk of de wettelijke pensioensleeftijd bereiken. Het vervullen van de ontbindende voorwaarde mag ook niet afhangen van een van beide partijen, zoals het slagen voor een proef die jij organiseert.

Conclusie

Wanneer je werknemer ontslag neemt of jij je werknemer ontslaat, zijn er speciale procedures. Maar dat zijn niet de enige manieren waarop een arbeidsovereenkomst kan beëindigd worden.

In alle gevallen ben je wel verplicht de volgende documenten te bezorgen aan je ex-werknemer:

• een tewerkstellingsattest (met begin- en einddatum van de overeenkomst en een omschrijving van het geleverde werk)
• de fiscale fiche
• de individuele rekening van de laatste betalingen
• het vakantieattest (enkel voor bedienden)
• een werkloosheidsattest (formulier C4)

Meer info vind je tevens op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.