Na zes jaar ervaring in de Belgische banksector en drie jaar ontwikkelingssamenwerking in Burkina Faso, keert Denis Hees terug naar zijn land om daar zowel zijn economische als zijn sociale achtergrond te benutten als regionaal vertegenwoordiger van microStart in Brussel. Hij coördineert alle regionale activiteiten van de groep, die zich begin 2011 in België vestigde. MicroStart heeft twee agentschappen in Brussel, één in Sint-Gillis, het andere in Schaarbeek. Verder breidde de groep ook uit naar Wallonië en Vlaanderen, met agentschappen in Luik en Gent. Volgend jaar opent microStart zijn deuren in Charleroi en Antwerpen.
Wat doet microStart juist?
Denis Hees: "Wij verstrekken professionele, begeleide microkredieten. Met andere woorden, we financieren projecten van personen die buiten het klassieke banksysteem vallen, zoals werkzoekenden of steuntrekkers van het OCMW. Personen dus die een kleinschalige, onafhankelijke activiteit willen opstarten of ontwikkelen, maar die niet altijd toegang hebben tot de nodige kredieten, door gebrek aan garanties. Naast het microkrediet bieden wij de projectdragers specifieke begeleiding. Daarom omschrijven we onszelf als een groep van sociale ondernemingen. Eigenlijk hebben we twee verschillende rechtsvormen: enerzijds is er de coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk die de microkredieten toekent, microStart cvba-so, en anderzijds de vereniging die de projectdragers gratis begeleidt, microStart Support vzw."
Vereniging, sociaal oogmerk, begeleiding ... is de groep microStart volledig verankerd in de verenigingssector?
Denis Hees: "Nee, en daar schuilt juist de originaliteit van onze groep. Wij proberen net de traditionele grenzen tussen de openbare, privé- en verenigingssector te doen vervagen. Bij aanvang werd het Belgische project gedragen door een Franse ngo (niet-gouvernementele organisatie), de Association pour le Droit à l'Initiative Economique, de Europese pionier op vlak van microkredieten die al twintig jaar actief is. Zij staken al hun knowhow in het project microStart. Maar we zijn ook onmiddellijk gaan samenwerken met de bankgroep BNP Paribas Fortis, die het nodige startkapitaal aanbracht en ons toegang geeft tot een financieringsbron voor onze microkredieten. Daar komt nog een openbare speler bij, namelijk de Europese Unie. Zij is bij ons project betrokken via het Europees Investeringsfonds, dat ook aandeelhouder is van de coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk en garantie verleent aan onze kredietportefeuille. Op dat kruispunt van vereniging, openbare instantie en privéonderneming konden we het project microStart op poten zetten, met een bestuur dat zo georganiseerd is dat niet zij die het geld aanbrengen het project leiden, maar wel zij die het vak kennen. De raad van bestuur van de coöperatieve vennootschap wordt voorgezeten door Philippe Maystadt."
Wat kunt u zeggen over de personen die bij jullie komen aankloppen?
Denis Hees: "Sommigen weten zeker dat ze willen ondernemen, maar zijn er nog niet helemaal uit wat en hoe ze dat concreet gaan doen. In dat geval bieden we eerst en vooral begeleiding aan, zodat ze hun project kunnen structureren. Wij werken nauw samen met andere begeleidingsstructuren om geen dubbel werk te leveren en ervoor te zorgen dat elke projectdrager van alle beschikbare knowhow kan profiteren. Daarnaast zijn er personen met een rijp en startklaar project, die enkel nog startkapitaal nodig hebben. En net daarvoor komen ze bij ons terecht. Ook in die gevallen bieden we vrijblijvend begeleiding aan. We verplichten deze personen niet, maar we zijn ervan overtuigd dat ook zij erbij gebaat zijn. De slaagkansen verhogen duidelijk met een goede begeleiding."
Hebben de micro-ondernemers die jullie hulp inroepen een gemeenschappelijk profiel?
Denis Hees: "Op basis van de 2500 projectdragers die we ontmoet hebben sinds de start van onze activiteiten in Brussel, kunnen we inderdaad een algemeen profiel opstellen. Een op de twee projectdragers trekt een leefloon of werkloosheidsuitkering; 20% van de projectdragers heeft een baan zonder werkzekerheid (interim enz.); 80% is in het buitenland geboren; 42% van onze projectdragers zijn vrouwen en 80% leeft onder de armoededrempel. De gemiddelde leeftijd is relatief hoog (40 jaar) en daarom lanceerden we in samenwerking met impulse.brussels (voordien BAO) het nieuwe project 'dreamStart', dat projecten van jonge ondernemers tussen de 18 en 30 jaar steunt."
Wat is het gemiddelde bedrag van jullie microkredieten?
Denis Hees: "We lenen van 500 tot 10.000 euro. De looptijd gaat van 6 tot 36 maanden. Wij zijn al een dertigtal maanden actief in Brussel en hebben in die periode 600 microkredieten toegekend in dit gewest. Het gemiddelde bedrag ligt rond de 5.000 euro en de gemiddelde looptijd gaat van 20 tot 24 maanden. We houden ons dus duidelijk aan de filosofie van het microkrediet: geld lenen aan kansarme doelgroepen, zonder dat het krediet een onoverkomelijk last wordt voor hen."
Kunt u al lessen trekken uit die periode van 30 maanden in Brussel?
Denis Hees: "Het is ongetwijfeld nog te vroeg om definitieve lessen te trekken over bijvoorbeeld de duurzaamheid van de gefinancierde ondernemingen. We gaan de komende maanden een impactstudie uitvoeren. Natuurlijk volgen we ook de situatie van alle gefinancierde personen op de voet. Laat me hier verduidelijken dat we eveneens naar de socio-professionele integratiegraad kijken: het komt vaak voor dat de ondernemer uiteindelijk in loondienst genomen wordt door een klant of leverancier, die verbonden is aan de professionele activiteit gefinancierd door het microkrediet. Ook daar hechten wij veel belang aan. Voor de rest hebben we het gevoel dat we in België dezelfde resultaten zullen halen als in Frankrijk, namelijk dat 80% van de ondernemers na drie jaar aan het werk zijn, ofwel in de activiteit die ze zelf lanceerden, ofwel als loontrekkende. Wat we wel kunnen bevestigen is dat meer dan 92% van de kredieten wordt terugbetaald. In die zin zitten we volledig binnen de normen van het microkrediet."
Hebt u de indruk dat het microkrediet gesteund wordt door de autoriteiten, dat de regelgeving gunstig is?
Denis Hees: "Sommige dingen kunnen beter. Wij hebben drie factoren gedetecteerd die een doorgedreven ontwikkeling van het microkrediet binnen de doelpopulatie afremmen:
-
Eventuele sociale inkomens worden onmiddellijk ingetrokken (werkloosheid of OCMW) vanaf de registratie als zelfstandige.
-
De sociale bijdragen. Dat is een vast bedrag, zonder verband tussen de reële financiële inkomsten van de ondernemer. In het segment van het microkrediet zijn die inkomsten meestal erg bescheiden, zeker aan het begin van de activiteit.
-
Toegang tot het statuut. Wie als zelfstandige wil starten en dus een bedrijfsnummer nodig heeft, moet een diploma voorleggen als bewijs dat hij of zij in staat is om een economische activiteit te leiden. Bij gebrek aan een diploma moet de persoon een examen afleggen voor een centrale jury van de FOD Economie. Dat examen staat volgens ons nogal veraf van de realiteit van micro-ondernemers. Sommige vragen zijn ongetwijfeld interessant voor personen die een bedrijf met 50-100 werknemers willen oprichten, maar irrelevant voor iemand die gewoon zijn eigen activiteit en werkgelegenheid wil creëren."
Meer informatie:
Tel.: 02 888 61 00
microstart@microstart.be