Het investeringsfonds St’art dat in 2009 werd opgericht, heeft als missie om – in de vorm van een lening of deelname in het kapitaal – te investeren in Brusselse en Waalse kmo's die actief zijn in de wereld van de creatieve industrieën. Een bijzonder gevarieerde wereld, aangezien deze zich uitstrekt van uitvoerende kunsten, architectuur, beeldende kunsten, videospelletjes, maar ook muziek, uitgeverij, radio enz. tot aan mode. Interview met Virginie Civrais, algemeen directrice van St’art.
Wat houdt uw vakgebied precies in?
Virginie Civrais: "St’art investeert in kmo's of vzw's die actief zijn in een sector die uiteindelijk zeer breed is en wordt samengevat onder de noemer 'culturele en creatieve industrieën'. Het is een brede sector omdat we er zowel podiumkunsten als de organisatie van tentoonstellingen, de ontwikkeling van videospelletjes, de realisatie van toepassingen voor smartphones of de mode in terugvinden. Maar alle vennootschappen die we bijstaan hebben één ding met elkaar gemeen, namelijk dat ze creatieve content ontwikkelen. Zo zouden we ons nooit interesseren voor een vennootschap die pure software ontwikkelt; dat is niet ons vakgebied. Wij houden ons bezig met de content, die uiteraard vernieuwend moet zijn en vaak gepaard gaat met de ontwikkeling van een industriële eigendom en/of een merk."
U helpt kmo's of vzw's. Maar in welk stadium van hun bestaan staat u ze bij?
Virginie Civrais: "Eigenlijk al heel vroeg. Het overgrote deel van onze activiteiten is gericht op start-ups, dat wil zeggen op ondernemingen van 0 tot 3 jaar oud. Maar over het algemeen zijn we betrokken bij het ontstaan van de onderneming, of zelfs nog iets eerder. De consequentie van deze vroegtijdige betrokkenheid is dat we een zeer risicovolle portefeuille hebben. We hebben in het verleden bijvoorbeeld start-ups ondersteund waarvan het prototype nog niet eens klaar was! We financieren niet wat elders kan worden gefinancierd, zoals de financiering van O&O of de oprichting van ondernemingen (met finetuning van het businessplan enz.). Andere actoren beschikken over de competenties die daarvoor nodig zijn en over het algemeen hebben zij hun steentje al ver voor ons bijgedragen. Wat ons interesseert, is een duwtje in de rug geven bij het in de handel brengen van het product of de dienst."
Welke vorm neemt uw steun doorgaans aan? Die van een lening? Of die van een deelname in het kapitaal?
Virginie Civrais: "Beide. Vooralsnog verloopt 30% van onze steun via participatie en 70% in de vorm van leningen. In alle gevallen gebeurt dit uiteraard pas na een grondige financiële analyse en een beslissing van ons investeringscomité dat in dit geval de raad van bestuur is."
Is er een speciale reden voor deze verdeling 30%-70%?
Virginie Civrais: "Die is het resultaat van een evenwicht tussen enerzijds de vraag van de ondernemingen zelf – ze wensen niet allemaal hun kapitaal open te stellen – en anderzijds de strategie die we hebben bepaald. We willen namelijk geen al te groot deel van onze financiële middelen in kapitaaldeelnames vastzetten."
Nu u het over financiële middelen heeft … Waaruit bestaan deze middelen?
Virginie Civrais: "Toen St’art in 2009 werd opgericht, hebben het Waalse Gewest en de Federatie Wallonië-Brussel ons een kapitaal van 10 miljoen euro ter beschikking gesteld. Maar al snel bleek dat dit niet zou volstaan. Dankzij een herkapitalisatie konden we het bedrag toen op 16 miljoen brengen. En in 2014 sloot Finance.Brussels (de voormalige GIMB) zich bij St’art aan en bracht 1 miljoen euro in. Nu beschikken we dus over een kapitaal van 17 miljoen euro."
En volstaat dit bedrag om te investeren in de dossiers waarin u gelooft?
Virginie Civrais: "Vanaf het moment dat onze activiteiten echt van start zijn gegaan, dat wil zeggen vanaf 2010, hebben we beslissingen genomen voor iets meer dan 8 miljoen euro. Van dit totaalbedrag werd 6 miljoen effectief gestort. We hebben dus nog een belangrijke marge, die zeker noodzakelijk zal zijn. Niet alleen om nieuwe projecten te financieren, maar ook om de twee rondes te overwegen. Het gaat erom dat we in staat zijn een kapitaalverhoging te begeleiden in de ondernemingen waarin we al aan de brainstorming deelnemen.
Maar we moeten ook de mogelijkheid overwegen om in het kapitaal te stappen van ondernemingen waaraan we in de eerste ronde een lening hebben toegekend. Groeiende ondernemingen hebben voortdurend kapitaal nodig! Dit toont ook aan dat het niet onze doelstelling is om 'one shot' operaties uit te voeren, maar om op lange termijn te werken. Zonder daarbij tot in het oneindige door te gaan! Noch door middel van participaties, noch via leningen (die een gemiddelde duur van 5 jaar hebben). En bovendien zijn we nooit alleen. We handelen altijd samen met private mede-investeerders, want we hanteren een duidelijke regel: we wensen een minderheidsaandeel te houden in deze ondernemingen."
Welke filosofie ligt aan uw ondersteuning ten grondslag?
Virginie Civrais: "We willen dat onze investeringen een hefboomeffect hebben. St’art werd in het leven geroepen omdat ondernemingen in de creatieve sector geen gemakkelijke toegang, of zelfs helemaal geen toegang hadden tot de financieringen die ze nodig hadden om zich te ontwikkelen. In een paar jaar tijd hebben we een goede kennis van deze bijzondere markt opgebouwd. Of beter nog: het feit dat een investeringsfonds als St’art projecten in deze sector heeft medegefinancierd, heeft de ietwat voorzichtige voorstelling die banken, maar ook business angels en venture capitalists er wellicht van hadden, verbeterd. In het begin waren de durfkapitaalverstrekkers trouwens, om het zo maar te zeggen, afwezig in de sector. Maar sinds enige tijd constateer ik dat een aantal van hen in het economische potentieel van de creatieve industrieën begint te geloven. Dit betekent ook dat de economische rentabiliteit voor bepaalde dossiers al goed zichtbaar is, aangezien ze deze investeerders aantrekt. Kortom, het lijkt er sterk op dat we onze weddenschap op het hefboomeffect dat een publieke investeerder in deze sector kan veroorzaken, aan het winnen zijn!"
Wat is na zo'n vier jaar hard werken het resultaat in cijfers van uw activiteit?
Virginie Civrais: "We hebben op 30 juni 2014 de balans van onze activiteit opgemaakt: St’art heeft 53 financieringsdossiers aanvaard; voor 34 vennootschappen werden de fondsen gestort. We hebben 3 faillissementen en twee aflossingen gehad, wat neerkomt op een mislukkingsgehalte van 9,9%. Dit ligt in de lijn van de situatie die investeringsfondsen met een vergelijkbare activiteit als de onze kennen. Het is volgens mij dan ook best een behoorlijk resultaat als je kijkt naar de gespannen economische context waarin we sinds onze oprichting leven. Ik moet hieraan toevoegen dat we in ons eigen financiële plan voorzichtig zijn geweest en het mislukkingsgehalte op 25% hadden geraamd. Het werkelijke cijfer ligt veel lager, en dat is heel goed! Tot slot vind ik trouwens dat de overlevingscapaciteit van deze creatieve industrieën redelijk bevredigend is…"
Interview: Adrien Mintiens
Meer informatie:
St’art S.A.
6, rue du Onze Novembre
7000 Bergen
Tel.: 065 39 47 10
info@start-invest.be