Situatie
De ondernemer die het Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden (COm) bezoekt, is actief in de houtbewerkingssector. Hij verloor twee belangrijke klanten. Daardoor gaat het niet goed op financieel vlak en stapelen de schulden zich op. Het bezoek van de deurwaarders jaagde hem angst aan: ze dreigen ermee zijn woning in beslag te nemen. Hij heeft al gehoord over het bestaan van bescherming van particuliere woningen en wil er beroep op doen.
Advies
Aan de hand van een eenvoudige verklaring ten overstaan van een notaris kunnen zelfstandigen (natuurlijke personen of bedrijfsleiders) namelijk hun familiale woning beschermen door ervoor te zorgen dat deze niet vatbaar is voor beslag door hun professionele schuldeisers.
Vennootschappen maken geen aanspraak op deze bescherming, aangezien deze beperkt is tot natuurlijke personen (bij een vennootschap kan er namelijk wel een onderscheid worden gemaakt tussen het privévermogen en het beroepsvermogen). Onder natuurlijke personen verstaat men: handelaren, ambachtsmannen en -vrouwen en personen die een vrij beroep uitoefenen.
De bescherming heeft enkel betrekking op de “hoofdverblijfplaats” van de zelfstandige. Deze term verwijst in feite naar de plaats waar de zelfstandige gedurende het grootste deel van het jaar alleen of met zijn/haar gezin leeft. Het betreft dus niet noodzakelijk zijn/haar domicilie of de plaats waar hij/zij de beroepsactiviteit uitoefent.
De bescherming wordt verleend aan het gebouw waar de zelfstandige de eigenaar, vruchtgebruiker of mede-eigenaar van is.
Als het gebouw een dubbel gebruik kent (professioneel en privégebruik), moeten er twee hypotheses worden overwogen:
-
Als de zelfstandige zijn/haar activiteit uitoefent in zijn/haar hoofdverblijfplaats en de oppervlakte die gewijd is aan zijn/haar beroepsactiviteit minder dan 30 % van de totale oppervlakte van het gebouw bedraagt, kan het volledige gebouw onbeslagbaar verklaard worden.
-
Als de zelfstandige zijn/haar activiteit uitoefent in zijn/haar hoofdverblijfplaats en de oppervlakte die gewijd is aan zijn/haar beroepsactiviteit 30 % of meer van de totale oppervlakte bedraagt, kan enkel het woongedeelte onbeslagbaar verklaard worden. In dit geval moet de zelfstandige bij voorbaat een akte opstellen die de eigendom op duidelijke wijze in twee delen opsplitst: een privégedeelte en een professioneel gedeelte.
Deze verklaring van onbeslagbaarheid kost 1000 euro (500 euro notariskosten en 500 euro inschrijvingskosten), maar dat is het absoluut waard.
Deze bescherming werd eerst enkel aangeboden aan zelfstandigen in hoofdberoep, maar sinds kort ook aan zelfstandigen in bijberoep alsook aan gepensioneerden die zelfstandige activiteiten mogen uitoefenen.
De bescherming geldt enkel voor schulden die tot stand kwamen na de verklaring van onbeslagbaarheid en heeft dus geen betrekking op schulden die eerder ontstonden.
Maar hier knelt het schoentje: onze ondernemer kan niet ontsnappen aan de vervolgingen en gevolgen die de schulden met zich meebrengen.
In elk geval moest de aanvraag tot bescherming worden uitgevoerd bij een notaris naar keuze bij aanvang van de beroepsactiviteit of nog daarvoor. Er moeten dus nog steeds oplossingen worden gevonden om deze situatie te redden.
Te onthouden !
De bescherming geldt enkel voor schulden die tot stand kwamen na de verklaring van onbeslagbaarheid en geldt niet voor schulden die verband houden met de beroepsactiviteit, zoals btw-schulden, schulden bij leveranciers of kredietinstellingen enz.
Zoals dat het geval is voor de meeste verklaringen, is de vorm en inhoud van deze verklaring van onbeslagbaarheid onderhavig aan heel wat voorschriften. Ze moet namelijk de volgende elementen bevatten (en dat op straffe van nietigverklaring): een gedetailleerde beschrijving van de woning en van de rechten die zelfstandige hierop bezit (opgesteld door de notaris), alsook het statuut van zelfstandige, nagetrokken door de notaris. Trek hier dus genoeg tijd voor uit. Begin er op tijd aan !
Vervolgens wordt de verklaring door de notaris opgetekend in een specifiek register dat wordt bewaard op het hypotheekkantoor. Vanaf dat moment treedt de verklaring van onbeslagbaarheid in werking.
Tot slot moet men er rekening mee houden dat de notaris de verklaring pas kan ontvangen na de instemming van de echtgenoot/echtgenote van de zelfstandige te hebben verkregen.