Werklozen helpen om hun eigen job te creëren

Een oplossing om uit de werkloosheid te geraken?

Grégor Chapelle: "Ja. Het is zeker een van de mogelijke uitwegen voor werkzoekenden. Actiris zet al enkele jaren in op deze oplossing en volgens onze nieuwe beheersovereenkomst, die de Brusselse regering heeft goedgekeurd in januari 2013, behoort de ondersteuning van eigen tewerkstelling expliciet tot onze opdrachten. Tot december 2014 werken we samen met zes gesubsidieerde partners (Iles, UCM, Ceraction, Crédal, JobYourself, Après) voor de begeleiding van werkzoekenden die hun eigen tewerkstelling willen creëren. In de periode 2015-2019 zullen er dat nog vijf zijn: Iles, Ceraction, Crédal, JobYourself en Microstart."

Welk publiek komt precies in aanmerking voor eigen tewerkstelling? Niet iedereen, veronderstel ik...

Grégor Chapelle: "Ja, dat klopt. Ik ben van mening dat eigen tewerkstelling een oplossing is voor welbepaalde groepen werkzoekenden, zoals mensen die enerzijds het slachtoffer kunnen zijn van discriminatie op de arbeidsmarkt en die anderzijds over direct inzetbare professionele vaardigheden beschikken. Zij die de stap zetten en dus hun eigen tewerkstelling creëren, behalen uitstekende resultaten. Niet alleen kunnen ze aan de slag, ze hebben ook een behoorlijk eigen inkomen.

Maar dat is niet alles: eigen tewerkstelling betekent positieve activering van werkzoekenden. Van de ene dag op de andere veranderen deze mensen van statuut. Ze zijn niet langer werkzoekenden die cv's opstellen en sollicitatiebrieven schrijven, maar behoren tot de actieve bevolking, zelfs al werken ze in het begin maar enkele uren per week. We stellen dus vast dat het proces van eigen tewerkstelling niet alleen de deur opent naar het statuut van zelfstandige en het creëren van een eigen economische activiteit, maar ook heel wat werkzoekenden/zelf-tewerkgestelden een betaalde job oplevert."

Hoe komt het dat sommigen onderweg in zekere zin afstappen van het aanvankelijk doel, namelijk eigen tewerkstelling?

Grégor Chapelle: "De werkzoekende schiet weer in actie, creëert een nieuw netwerk met een nieuwe professionele identiteit en wordt uiteindelijk in dienst genomen door een leverancier of een klant die bij hem of haar de professionele vaardigheden heeft gedetecteerd waar hij naar op zoek was. Zij kijken met andere ogen naar deze werkzoekende die zijn eigen tewerkstelling heeft gecreëerd. Als we de terugkeer naar de arbeidsmarkt via eigen tewerkstelling analyseren, zien we dat een derde van de teruggekeerde tewerkgestelden het statuut van loontrekkende heeft."

Er zijn 110.000 werkzoekenden geregistreerd in Brussel, maar we weten ook dat velen daarvan niet noodzakelijk over de gepaste professionele vaardigheden beschikken om in deze logica te passen. Hoeveel personen komen echt in aanmerking voor dit proces?

Grégor Chapelle: "Het klopt dat een groot deel van onze werkzoekenden laaggeschoolden zijn die maar zelden in aanmerking komen voor de begeleiding naar eigen tewerkstelling. We moeten echter alles in het werk stellen opdat ook zij voordeel halen uit dit programma. Om enkele cijfers te geven: in 2013 werden 2158 van de 180.000 werkzoekenden begeleid naar eigen tewerkstelling en dat waren vooral geschoolde mensen.
Laat me toch even preciseren: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt inderdaad ongeveer 110.000 werkzoekenden. Dat is in zekere zin de 'stock', maar we mogen ook de doorstroming niet vergeten. We moeten in dit geval dus ook rekening houden met de 70.000 werkzoekenden die werk vinden nadat ze zich hebben ingeschreven bij Actiris. We vertrekken dan ook van een totaal van 180.000 werkzoekenden om onze doelstelling op het vlak van terugkeer naar de arbeidsmarkt via eigen tewerkstelling vast te leggen. We mikken op 5.000, dat is 3% van 180.000. We gaan dus dubbel zoveel begeleiding moeten aanbieden dan in 2013."

En daarbij rekent u op uw partners...

Grégor Chapelle: "Vanzelfsprekend. En we willen zoveel mogelijk profiteren van het systeem van activiteitencoöperatie. Dat is een ware revolutie! Ik noem het de 'geëmancipeerd vorm van sociale zekerheid : we steunen op de sociale zekerheid om iemand zodanig te dekken dat hij kan ondernemen en stilaan voldoende inkomen verwerven om zich uiteindelijk te emanciperen. We hebben namelijk vaak te kampen met het probleem dat 'traditionele' zelf-tewerkgestelden zonder financiële middelen of voldoende steun van hun familie heel snel inkomsten moet genereren om een financieel evenwicht te vinden en niet failliet te gaan en/of gebukt te gaan onder zware schulden, net als de jonge ondernemingen die impulse.brussels begeleidt trouwens.

In het kader van de activiteitencoöperaties behouden werkzoekenden die hun eigen tewerkstelling willen creëren hun werkloosheidsuitkering gedurende 18 maanden, indien zij voldoen aan een aantal specifieke criteria. Zelfs als de zelf-tewerkgestelde aanvankelijk maar enkele uren per week werkt, heeft hij een aanvullend inkomen dat hij geleidelijk aan kan opsparen totdat hij volledig op eigen benen staat. Van een Copernicaanse revolutie gesproken!"

U had het daarnet over de verandering van imago, van perceptie ten opzichte van potentiële werkgevers wanneer een werkzoekende zijn eigen tewerkstelling creëert. Geldt dat ook voor de banken of andere instellingen die een project kunnen financieren?

Grégor Chapelle: "Vast en zeker! Na enkele maanden van activiteit kan de zelf-tewerkgestelde naar die instellingen toestappen met resultaatrekeningen, een activiteit, een klantenbestand, een bruto marge in plaats van alleen een businessplan. Hij kan iets tastbaars voorstellen. Op die manier krijgt hij gemakkelijker toegang tot krediet dan een werkzoekende die zich direct wil lanceren. Ik moet hieraan toevoegen dat de administratieve situatie van werkzoekenden ook wijzigt wanneer zij in het systeem van activiteitencoöperaties stappen. Zij worden namelijk vrijgesteld van de RVA-controles en de degressiviteit van hun uitkering wordt geblokkeerd. Dat is het minste wat we kunnen doen voor werkzoekenden die het risico nemen om hun eigen tewerkstelling te creëren."

Hoe selecteert u de werkzoekenden die in aanmerking komen voor de begeleiding tot eigen tewerkstelling?

Grégor Chapelle: "Actiris is eerst en vooral verplicht de werkzoekenden in te lichten. Elke werkzoekende wordt bij zijn inschrijving ontvangen door een tewerkstellingsadviseur om zijn professionele situatie te beoordelen. Het is aan onze adviseurs, die daarvoor zijn opgeleid, om aan de werkzoekende de mogelijke trajecten voor de terugkeer naar de arbeidsmarkt voor te stellen, en eigen tewerkstelling is daar één van. Als de adviseur het nodige potentieel detecteert bij een werkzoekende, verstrekt hij alle informatie en de gegevens van onze 6 partners. Hij stuurt de werkzoekende naar collectieve en indien nodig individuele informatiesessies. Daarna volgen de verschillende etappes in de voorbereiding van het project en zodra het project aanvaard is, zijn we vertrokken!"

Heeft de ondernemersdimensie in deze aanpak u ertoe aangezet om specifieke samenwerkingsverbanden op poten te zetten in Brussel?

Grégor Chapelle: "Dit project zit duidelijk op de kruising tussen onze bevoegdheden en die van impulse.brussels. Daarom hebben wij besloten om samen te werken. impulse.brussels zal ons helpen om de adviseurs van de Actiris-agentschappen bewust te maken van de uitdagingen die samenhangen met eigen tewerkstelling.

Ons tweede partnerschap is '1819'. Als een werkzoekende naar 1819 belt, zal hij worden ingelicht over het volledige aanbod in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wat betreft het creëren van eigen tewerkstelling. Ook belangrijk: omdat er zoveel instellingen zijn waar een werkzoekende terecht kan wanneer hij overweegt zijn eigen bedrijf te creëren (bedrijvencentra, lokale economieloketten, activiteitencoöperaties, microkredietinstellingen enz.) werken we actief samen om een begeleidingsplatform te ontwikkelen, met één enkel dossier voor personen die hun eigen tewerkstelling willen creëren. Iedereen die de betreffende werkzoekende ontvangt, moet in dit dossier alle nuttige informatie slechts eenmaal invullen. Zo wint iedereen tijd. "

Interview : Adrien Mintiens