Banden die piepen zonder geluid, een draak die in stilte brult, wapens die zonder knal worden afgevuurd ... videogames zouden flauwe afkooksels zijn zonder geluid. Die sound engineering is precies het vakgebied van François Fripiat en zijn team bij Demute Studio.
"De videogameswereld was vrij onbekend terrein voor mij", vertelt François Fripiat. Hij begon zijn carrière immers in de filmsector, waar hij bijna tien jaar lang het geluid van reclamespots, nasynchronisatie, documentaires en andere langspeelfilms perfectioneerde.
Het rijk der videogames
Maar vanaf 2020 richt Demute Studio zich met succes op videogames. Concreet buigt het team van de Brusselse studio zich over het hele geluidsgebeuren van videoprojecten: van de productie van hoofdgeluiden (de draak die vuur spuwt, het vliegtuig dat crasht ...) tot de programmatie van triggers in de game engine, zodat het juiste geluid op het juiste moment weerklinkt, via muziek en alle verborgen geluiden (wind, versnellingsgeluiden ...).
Tot zijn klanten kan de studio enkele van 's werelds grootste videogamestudio's rekenen. "We beseften dat de Belgische markt voor videogames erg klein is en dat we ons dus op het buitenland moesten richten. Vandaag halen we ongeveer 70% van onze omzet uit het buitenland: Frankrijk, de VS, Canada, Engeland enzovoort."
De meesten van die klanten hebben of ondersteuning nodig om hun werklast te verlichten of ze hebben geen sound engineer in hun team. "Daarin schuilt de originaliteit en soms de complexiteit van onze rol", legt François Fripiat uit. "Om bezig te zijn met projecten die van week tot week, en zelfs van dag tot dag afwisselen, moet je je voortdurend kunnen aanpassen en de modulariteit van het externe koppelen aan de betrokkenheid van een intern team. Er zijn slechts een tiental studio's ter wereld die zulke diensten aanbieden. Het is superboeiend, maar radicaal anders dan de traditionele filmaanpak."
Een jong team opgeleid in het veld
Uiteraard kan François Fripiat rekenen op een team om deze driesterrenservice te verlenen aan de grootsten van de sector. "Ons speldepartement bestaat uit zes interne medewerkers", legt hij uit. "Ze zijn allemaal jonger dan 30 en beoefenen bij Demute Studio hun eerste job. Met mijn 35 jaar ben ik de oudste van de groep!
Er bestaat in België geen opleiding voor dit soort beroep. Bovendien ontwikkelen we geleidelijk aan een nogal bijzondere manier van werken. We werken bij voorkeur met stages van minstens vier maanden. Tussen onze studenten gaan we dan op zoek naar interessante profielen die we aanwerven, opleiden en opnemen in ons team. Momenteel gebeurt er zo ongeveer één aanwerving per jaar. Bovendien hebben we ook twee medewerkers op de cultuurafdeling, die nog niet rendabel is." En hij benadrukt: "Ik ben misschien wel de baas en enige aandeelhouder van het bedrijf, maar het succes is te danken aan het hele team. Ik zie erop toe dat iedereen verantwoordelijkheden heeft en doet wat hij wil doen. Zo proberen we vooruit te komen, een beetje als een collectief. Omdat we veel investeren in de opleiding van het team, kan ons bedrijf optimaal functioneren door een laag personeelsverloop."
«Fail Fast»
Het was ook nodig om een echte strategie te ontwikkelen. "De 'fail fast', of zo snel mogelijk mislukken, is ons motto", legt François Fripiat uit. "Zo zien we heel snel wat er moet veranderen. Je hoeft maar gewoon te spreken met andere ondernemers en investeerders om erachter te komen dat de grootste fout van beginnende ondernemers is om te veel energie en geld te steken in een tot mislukken gedoemd project. Niet verliefd worden op je idee en je objectief afvragen of het kans op slagen heeft is duidelijk een goede raad voor ondernemers. Als het idee werkt, ga je ermee door. Anders verander je van koers. Dat is uiteindelijk wat we al vier of vijf jaar doen. Elke vier tot zes maanden, of zelfs elke maand, sturen we onze strategie bij."
Een baanbrekend project
Demute Studio is de voltooiing van een proces dat begon in 2016, toen François Fripiat begon met virtual reality. "Ofwel de reproductie in 3D van wat ik in 2D deed in film", legt hij uit. Een audio augmented reality headset aangepast aan culturele bezoeken is een van zijn eerste projecten in samenwerking met Innoviris en het onderzoekscentrum van ISIB (Institut Supérieur Industriel de Bruxelles). "We wilden geluid op een ultrarealistische manier nabootsen", vertelt hij. Vervolgens merkt hij scherp op: "De technologie functioneert, maar heeft haar markt niet gevonden omdat we als ingenieurs te zeer gefocust bleven op ons 'technisch' enthousiasme. We hadden niet in de gaten dat het concept niet voldeed aan de marktnoden.
Ondernemers hebben een intrinsieke behoefte om een oplossing te vinden, terwijl onderzoekers de nood voelen om te onderzoeken. Die twee zijn niet noodzakelijk op elkaar afgestemd. De belangrijkste les van dit avontuur is zeker dat we moeten focussen op de verwachtingen van het publiek, op wat de consument nodig heeft of wil. Op dat punt sloegen we de bal mis. Bovendien bleef de technologie duur, terwijl we een prijsdaling hadden verwacht. En als kers op de taart kregen we ook nog af te rekenen met de gevolgen van de COVID-19-pandemie." Alle ingrediënten waren dus aanwezig voor een koerswijziging en de succesvolle lancering van Demute Studio in het videogamesuniversum.
van innoviris tot hub.brussels
François Fripiat aarzelde ook niet om alle beschikbare steunstructuren aan te spreken. "We hebben op verschillende manieren samengewerkt met Innoviris", vertelt hij. "We hebben verschillende innovaties gecreëerd: een systeem om in te zoomen op geluidsbronnen voor virtual reality-ervaringen, een microfoontrackingsysteem, en natuurlijk het audio augmented reality headset-project, dat het resultaat is van een samenwerking met het ISIB-onderzoekscentrum en waarvoor Innoviris ons met 400.000 euro heeft gesteund.
Ik heb ook de hulp van hub.brussels ingeroepen voor internationale prospectie, deelname aan beurzen en tentoonstellingen waar we volop in de kijker stonden, ook al is dat dat laatste niet het ideale prospectieterrein voor ons. De covidcrisis heeft ons bovendien geleerd dat we geen fysieke prospectie nodig hebben. We kunnen eenvoudiger virtueel contact leggen."
Rationele overweging als basis voor het ondernemerschap
François Fripiat heeft duidelijk ondernemersbloed. Toch bekent hij: "Het was nooit mijn ambitie om ondernemer te worden, het boeide mij niet speciaal. Eerst was ik een creatieveling, een technicus.
Ik kreeg de kans om Demute Studio op te richten met mijn voormalige bazen. Na verloop van tijd besefte ik dat die associatie mank liep door tegenstrijdige visies vanuit menselijk oogpunt, op het vlak van innovatie enzovoort. Vooral het gebrek aan invraagstelling en aan intellectuele nieuwsgierigheid verraste me en zette me ertoe aan de stap te wagen. En dus besloot ik mijn eigen structuur op te zetten om volledig zelfstandig te zijn. Dat gebeurde een beetje on-the-job, eerder vanuit de wens om de nodige middelen te creëren om mijn eigen doel te bereiken dan vanuit een persoonlijke ambitie en het verlangen om ondernemer te worden. Ondernemen is erg hip. Maar laten we eerlijk zijn: het is niet eenvoudig en vraagt veel tijd!"
Interview: Catherine Aerts