Surfen op de biogolf: doe het met kennis van zaken!

Tussen 2011 en 2018 is het marktaandeel van biologische voedingsproducten in België verdubbeld.  Daarnaast blijft het budget dat gezinnen uitgeven aan deze producten almaar stijgen en wil mensen in het algemeen weten wat er precies op hun bord ligt wanneer ze buitenshuis gaan eten. De smaak van de voedingsmiddelen, de gezondheid, de bescherming van het milieu en de aantrekkelijkheid van lokale producten zijn allemaal argumenten die consumenten van bioproducten het vaakst aanhalen wanneer gepeild wordt naar hun aankoopmotivatie. Om hierop in te spelen, bevoorraden restauranthouders en koks zich steeds meer met producten afkomstig van de biologische landbouw.

De 1819-dienst stelt langs zijn kant een stijging vast van het aantal aanvragen van ondernemers die een biologische eetgelegenheid, traiteurszaak of biowinkel willen opstarten. Slechts zelden denken zij  aan de bio-etikettering van een dergelijke activiteit. Een handelaar kan zichzelf echter niet zomaar tot biohandelaar bombarderen! We bekijken in enkele vragen wat de benaming "bio" echt inhoudt, welke regels je dient te respecteren en waar je hulp kan vinden.

"Bio" zei je?

De term "bio" staat voor voedingsmiddelen die op zo natuurlijk mogelijke wijze geproduceerd zijn.  In eerste instantie gaat het om biologische landbouw die onze impact op het milieu tot een minimum wil beperken en berust op een reeks praktijken die in die richting gaan (wisselteelt, beperkt gebruik van chemische meststoffen, verbod op GGO's, respect voor de plaatselijke omstandigheden, veeteelt in openlucht ...). Maar bio maakt ook deel uit van een ruimere keten die de bereiding van voedingsmiddelen, de distributie, de commercialisering en de consumptie van deze voedingsmiddelen omvat.

De benaming "bio" is beschermd door een streng Europees reglement uit 1991 dat regelmatig wordt bijgewerkt.  Om een product als "biologisch" te bestempelen moeten dus regels worden nageleefd bij de productie, de verwerking, de distributie en de commercialisering ervan. Naast de klassieke controles op alle voedingsproducten, worden biologische producten dus op een specifieke wijze gecontroleerd volgens een Europees lastenboek.

Hoe herken je als consument een bioproduct?

Voor de consument zijn producten uit de biologische keten te herkennen aan de hand van labels. Naargelang van de certificatie word je hierdoor beter geïnformeerd over de verbintenissen die op de verschillende niveaus van de verkoopketen zijn aangegaan.

In België is de eerste referentie het Europese label voor biologische landbouw. Daarnaast bestaan er nationale, openbare of privé-labels. Het Belgische BioGarantie-label, bijvoorbeeld, is gebaseerd op een prive-lastenboek dat de Europese verordening aanvult en bestrijkt ook de verkooppunten en de horecasector.

De website http://www.labelinfo.be/ is een initiatief van verscheidene organisaties die de consument willen helpen zijn keuze te maken in de labels door alle etiketten die op de markt te vinden zijn, duidelijk uit te leggen.

Waarmee moet je rekening houden in Brussel?

Overeenkomstig de Europese wetgeving controleert het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de verkoopketen van de biologische producten. In principe moeten alle bedrijven die biologische producten produceren, bereiden, opslaan of vervoeren zich laten controleren alvorens op te starten. Dit neemt de vorm aan van een eenvoudige verklaring of een controle via een van de 4 erkende organismen (Certisys, Quality Partner, TÜV Nord Integra en CdL).

In de praktijk moeten de volgende ondernemingen zich laten controleren: al wie

• bioproducten produceert, verwerkt of opslaat
• biologische producten verkoopt, met een vrijstelling voor verkooppunten die alleen voorverpakte of voorverpakte en niet-voorverpakte (bulk)producten verkopen, op voorwaarde dat het aankoopbedrag van bulkproducten minder dan € 5.000 excl. btw/jaar bedraagt.
• bioproducten invoert uit landen van buiten de Europese Unie.

De website van Brussel Economie en Werkgelegenheid van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel preciseert de verschillende procedures voor bio-operatoren.

GOOD FOOD EN DUURZAme voeding

In 2016 lanceerde het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de Good Food strategie voor een periode van 5 jaar, die tot doel heeft duurzame voedingsinitiatieven aan te moedigen en te bundelen. 
In dit kader kunnen kantines (scholen, ziekenhuizen, rusthuizen, kinderdagverblijven, cateringbedrijven, enz.) en restaurants het Good Food-label verkrijgen, dat organisaties promoot die een duurzame aanpak hanteren, lokaal en seizoensgebonden voedsel of producten uit de biologische landbouw aanbieden, voedselverspilling tegengaan, vegetarische maaltijden verstrekken, werken in een nulafvallogica, enz. 
Wanneer je je kandidatuur indient voor het Good Food-label, kan je genieten van een gratis coachingsessie van één dag, verzorgd door EcoRes. Bedoeling is je situatie met betrekking tot de criteria van het label te analyseren, uw sterke punten en verbeterpunten te identificeren en toegang te geven tot een praktische toolbox.

Elk jaar wordt ook een projectoproep "Zero Waste" voor handelszaken en verenigingen gelanceerd. De begunstigden kunnen financiële steun krijgen van 2.500 tot 15.000 euro voor het experimenteren met nieuwe praktijken of het testen van zero waste. 
Alle informatie over deze initiatieven is beschikbaar op de website van Leefmilieu Brussel.

wil je surfen op de golf van de bioproducten of nog een stapje verder gaan?

Weet dan dat er talloze hulpmiddelen bestaan.

1. Om meer te weten te komen over bioproducten

• Op de website van Leefmilieu Brussel vind je tal van tips om naar een duurzame keuken te evolueren.
• De gids voor duurzame voeding van Leefmilieu Brussel.
• Websites gespecialiseerd in duurzame voeding: BioForum, EcoConso (in het Frans), het Netwerk van Brusselse Actoren voor Duurzame Voeding…
• De referentiesite van de labels labelinfo.be

De regelgeving ontdekken

• De website van de Europese Commissie.
• De verplichtingen van de biohandelaar in het Brussels Gewest ( Bestuur Economie en Tewerkstelling van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel).
• Een voorbeeld van een lastenboek voor de horeca en grootkeukens: het geval van het Biogarantielabel (in het Frans).

Financiële steun krijgen

• Leefmilieu Brussel organiseert regelmatig een projectoproep voor acties ten voordele van duurzame voeding in Brussel. Abonneer je op de nieuwsbrief om daarvan op de hoogte te blijven.

• Met het oog op de circulaire economie, stelt het Brussels Gewest één maal per jaar de BeCircular oproep voor waarmee innovatieve projecten ondersteund worden die de opstart of ontwikkeling van een duurzame onderneming beogen. 

• Village Finance kent een beurs van 5000€ toe aan zelfstandigen en KMO's die een duurzaam project opzetten of ontwikkelen en aan bepaalde voorwaarden van de circulaire economie voldoen.

Advies vragen 

Sommige begeleidingsstructuren helpen ondernemers om hun activiteiten vanuit een duurzaam oogpunt te ontwikkelen. Met name :

• de duurzame coaching van het Village Partenaire (FR)
• de ondersteuning van de Cel Eco-conceptie  van UCM (FR)
• de begeleiding van toekomstige tuinders/boeren van BoerenBruxselPaysants
• De collectieve begeleiding van Green Lab van hub.brussels, een versneller voor duurzame start-ups.

Een netwerk opzetten

• De cluster circlemade van hub.brussels biedt workshops en netwerkevenementen aan, evenals individuele coaching voor bepaalde projecten.

• RABAD, het netwerk van Brusselse actoren voor duurzame voeding

• Het netwerk van duurzame horeca-initiatieven (FR) dat horecazaken en culturele ruimtes groepeert die sensibiliseren op het vlak van duurzame ontwikkeling.

• De Good Food-bijeenkomsten die één keer per jaar worden gehouden