Molleke combineert goede wil met gezond boerenverstand

Ze zijn met drie, de stichtsters van deze plek die gevestigd is in de gebouwen van de Emmausgemeenschap La Poudrière. Maar dagdagelijks zijn het vooral Alicia en Aline die instaan voor het beheer van dit voormalige meubelmagazijn dat omgebouwd werd tot een plaats met verschillende dimensies: een kruidenierswinkel met aandacht voor duurzaamheid, korte ketens en respect voor de producenten, een 100% lokaal café met democratische prijzen om voor iedereen toegankelijk te zijn, en een ruimte voor praktische workshops die gericht zijn op het overbrengen van knowhow en 'gezond boerenverstand' dat de oprichtsters dierbaar is. Tessa, het derde 'molleke', neemt de leiding op zich van deze workshops die na de covidcrisis volledig heropleven. Zij biedt haar twee partners een aanwezigheid en een nuttige blik van buitenaf om hen in staat te stellen zich opnieuw te concentreren op hun fundamentele waarden.

Curricula vitae

Hoewel ze alle drie gedreven worden door sterke ecologische en humanistische overtuigingen, ontlenen de oprichtsters van Molleke hun engagement aan heel verschillende ervaringen. "Als iemand me tien jaar geleden had gezegd dat ik hier vandaag zou staan, zou ik hebben gelachen!" zegt Alicia. Deze voormalige projectmanager in de IT-sector in Ierland voelde, bij haar terugkeer naar België, de behoefte om trouw te blijven aan haar ecologische principes en in de vrijwilligerssector te stappen. Ze ging aan de slag als administratief beheerder van de serre van Parckfarm, een vzw in het Thurn & Taxispark. Vervolgens creëerde ze een boerenmarkt en begeleidde ze een afdeling van 'La Ruche qui dit Oui' in Molenbeek, alsook de oprichting van Zero Waste Belgium, een vzw die nulafval wil promoten. En ten slotte was er de oprichting van Molleke. "Ik zet mijn in de loop der jaren verworven professionele vaardigheden in voor een zinvol persoonlijk project", zegt ze. Tessa, al jarenlang een vriendin van Alicia, ijvert voor toegang tot voedselkennis voor iedereen, onder andere via het Molleke-project. Zij gebruikt haar profiel als trainer en vakvrouw om de workshops te leiden. Aline, afkomstig van La Poudrière en met veel ervaring in groenteteelt en kruidenierswaren, kwam bij het avontuur toen het café- en workshopproject al vergevorderd was en de naam al was gekozen. "Ik ben helemaal niet pedagogisch ingesteld, hoewel ik het idee van workshops geweldig vond", zegt ze. "Dankzij mijn persoonlijke ervaring kon ik een derde steen in het project inbrengen." Ze had gelijk!

Ga ervoor en pas je aan

Net een week na de opening van Molleke sloeg covid toe. De drie partners wilden zich aanvankelijk toespitsen op het café en de workshops, en de kruidenierswinkel geleidelijk ontwikkelen dankzij hun webshop. Door de omstandigheden kreeg het opzetten van een webshop in samenwerking met de producenten voorrang op de fysieke winkel. Dankzij haar ervaring met 'La Ruche qui dit Oui' in Molenbeek werd Alicia gevolgd door consumenten en producenten in dit waanzinnige avontuur. Binnen enkele weken gingen ze via de webshop van 13 naar 120 winkelmanden per week. "Oplossingen vinden voor problemen zit in ons DNA", zeggen ze. "Dit omschrijft ons project goed. We hadden de handdoek in de ring kunnen gooien omdat de situatie te veel afweek van onze verwachtingen. In deze periode was niets zeker en we vonden dat als we iets konden doen om mensen te helpen, we niet moesten aarzelen. Een deel van ons was heel onschuldig, 'naïef'. We hadden niet gedacht dat covid zo ver zou gaan. We hielden ons gedeisd en deden verder. Dat heeft in ieder geval verhoed dat we kopje-onder zouden zijn gegaan." De webshop maakte langzaam de weg vrij voor een fysieke kruidenierswinkel die nog steeds bestaat in de Kruitmolenstraat 64.

_{Tekst gaat verder onder beeld}

Eerder voorrang aan korte ketens dan aan bio

Niet alles in de kruidenierswinkel van Molleke is biologisch. "Dat is niet ons doel", zegt Aline. "We willen de deur niet gesloten houden voor kleine producenten die het biolabel om politieke redenen niet willen of kunnen betalen." En Alicia voegt eraan toe: "We hebben lang nagedacht voordat we dit label opgaven, want het is een garantie voor kwaliteit. Bij ons is niet alles bio, maar alles is wel lokaal. Wij hebben een handvest van kwaliteit, maar ook van waarden. We weten hoe onze leveranciers hun land bewerken, we staan er garant voor. Maar menselijke waarden zijn ook heel belangrijk voor ons. We zullen bijvoorbeeld niet samenwerken met mensen die hun personeel niet goed behandelen, ook al bieden ze zeer goede producten aan. We hopen dat onze klanten dit terugvinden in het onthaal dat ze krijgen. Soms vragen ze ons naar de redenen voor bepaalde keuzes. Dan leggen we het ze uit en ze begrijpen het."

De geheimen van het succes

Vandaag de dag is de kruidenierswinkel actiever dan ooit. Hij trekt een zeer gevarieerd cliënteel aan, waaronder buurtbewoners, die hem tot grote tevredenheid van de stichtsters als een buurtwinkel beschouwen. Maar ook bewoners van de nabijgelegen Dansaertwijk en van meer afgelegen buurten worden aangetrokken door de filosofie van Molleke. En ook toevallige voorbijgangers zijn altijd welkom. Het café en de workshops hebben hun vaste klanten teruggevonden en hebben hun ontwikkeling in de loop van 2022 hervat.

Hoe verklaren jullie het succes van een project dat zonder eigen middelen is opgezet? "We zijn gestart als feitelijke vereniging en wilden een structuur die logisch was", legt Alicia uit. "We hebben aan een coöperatie gedacht, maar dat zou meer dan drie mensen en kapitaal hebben vereist, dat we allemaal niet hadden. Daarom kozen we voor de vzw-structuur en hebben we ons aangesloten bij de coöperatie Linked Farm, een coöperatie van 'hubs', centrale punten die groenten en fruit in een korte keten verdelen, alsook van producenten, waaronder onze twee tuinders, onze twee kaasmakers en zelfs een van onze groothandelaars, en investeerders. We zijn zeer betrokken bij deze coöperatie."

Het lokaal economieloket Village Partenaire heeft de drie jonge vrouwen geholpen bij het structureren van hun project, maar ze gingen al snel hun eigen weg. En ze benadrukken: "We hebben geen enkele lening afgesloten en we proberen onze kosten tot een minimum te beperken. We gebruiken tweedehands meubels. We hebben niets nieuws gekocht. We betalen slechts een zeer bescheiden huur aan La Poudrière, wat ons erg helpt. En in de business kent iedereen elkaar en helpt iedereen elkaar. Financieel vordert het project dus langzaam maar zeker." Sinds januari 2022 kunnen zij zichzelf dus halftijds vergoeden. "Dit betekent dat we niet langer 100% vrijwilligers zijn, maar voor 50% ", zeggen ze.

Diverse samenwerkingen

Dit alles zou niet mogelijk zijn zonder externe steun. Vanaf het begin heeft Molleke kunnen rekenen op een team van vrijwilligers, waarvan sommigen al sinds de opening trouw zijn. "We houden eraan dat de verdeling van de webshopbestellingen, die op vrijdag plaatsvindt, door vrijwilligers wordt uitgevoerd. Zo behouden we het principe van klanten die hun tijd besteden aan andere klanten in een zeer goede sfeer." Het is ook al enkele maanden zo dat studenten en stagiairs in de sociale integratie, jongeren die tegelijkertijd werken en studeren, het team zijn komen versterken. "Begeleiding, het delen van kennis is ook onderdeel van onze missie als vzw", benadrukt Alicia. "Hun gemiddelde leeftijd is 17 jaar. We proberen ze wat structuur te geven, wat bewustwording op het werk, om ze te leren dat je in prettige omstandigheden kunt werken en toch kunt werken."

Ook hun band met La Poudrière is bijzonder en bevoorrecht. Zonder het vertrouwen en de steun van deze instelling zou Molleke hier vandaag niet staan. Ook het buurtcomité 'Adopteer Ninop', waarvan Molleke ook lid is, is een grote steun. "Het houdt ons dicht bij de behoeften van de buurt," vatten ze samen.

Wat brengt morgen?

"We hadden niet gedacht dat we vandaag nog open zouden zijn", glimlachen ze, alvorens op te merken: "Alle inspanningen die tijdens de lockdown zijn geleverd, hebben gevolgen gehad. Op een dag beseften we dat we het nooit zouden volhouden, dat we het rustiger aan moesten doen. Wij, die zoveel belang hechten aan het menselijke aspect, vragen ons dus momenteel af: hoe kunnen we onze werktijd en ons gezinsleven organiseren? Na zoveel voor anderen te hebben gezorgd, was het misschien tijd om een beetje voor onszelf te zorgen." Naar aanleiding daarvan besloten ze hun werktijden terug te brengen tot een welverdiende 4/5de en hun aanwezigheid ter plaatse af te wisselen.

Het doorgeven van de fakkel

Alicia en Aline trokken ook enkele andere lessen uit hun ervaring. Voor de eerste kunnen die in een paar woorden worden samengevat: doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen. "Hulp of advies vragen - bij 1819 bijvoorbeeld - is goed, maar niemand zal voor jou je project creëren", zegt ze. Veelzijdigheid ook. "Dat is onze kracht. Zonder dat hadden we het tijdens de covid-epidemie niet zo goed gedaan." En weten dat je enkele jaren geen geld zal verdienen. De tweede stichtster vult aan: "Je moet kunnen terugveren na elke crisis. Je zit immers al snel tot over je oren in de business en je kunt niet opkijken omdat er zoveel te doen valt." En ze vertolken het advies van Tessa om je kernwaarden niet te vergeten, regelmatig terug te keren naar je oorspronkelijke missie en te controleren of die nog steeds relevant is.