Als bestuurder draag je steeds meer verantwoordelijkheden en loop je dus ook meer risico’s. Je kan persoonlijk aansprakelijk gesteld worden voor een fout bij de uitoefening van je mandaat, met soms zware financiële gevolgen. Wanneer kan die aansprakelijkheid ingeroepen worden? Kan de algemene vergadering je een kwijting geven? Blijf je aansprakelijk na ontslag? Kan je je verzekeren tegen dit risico?
Beperkte aansprakelijkheid?
Het principe is dat de bestuurder niet persoonlijk gebonden is door de verbintenissen die hij in naam en voor rekening van de vennootschap aangaat.
Je privévermogen kan in de regel niet aangesproken worden voor de schulden van de vennootschap. Toch zijn er een aantal uitzonderingen op die algemene regel!
Interne aansprakelijkheid
De vennootschap zelf kan de bestuurder aansprakelijk stellen voor fouten in zijn bestuur. Het moet daarbij wel gaan om fouten die een normaal en voorzichtig bestuurder in dezelfde omstandigheden niet begaan zou hebben.
Zo kan er sprake zijn van een bestuursfout bij:
- overdreven publicitaire uitgaven;
- het afsluiten van een overeenkomst tegen kennelijk ongunstige voorwaarden voor de vennootschap;
- onvoldoende toezicht op de prestaties verricht door de accountant van de vennootschap;
- het niet op tijd vervolgen van een solvabel schuldenaar.
De vennootschap moet wel de fout, de schade en het oorzakelijk verband tussen beiden aantonen.
De algemene vergadering beslist met gewone meerderheid om de bestuurder te vervolgen. Het is niet omdat de bestuurder de meerderheid van de aandelen bezit dat hij altijd buiten schot blijft. Als een of meerdere vennoten van mening zijn dat jij aansprakelijk bent voor t.o.v. de vennootschap begane fouten, kunnen zij eventueel een zogenaamde minderheidsvordering instellen.
Externe aansprakelijkheid
Ook derden kunnen een bestuurder aansprakelijk stellen. Wanneer een kennelijk grove fout heeft bijgedragen tot het faillissement, kunnen de curator of de onbetaald gebleven schuldeisers de bestuurder aanspreken.
Bestuurders die het Wetboek of de statuten niet naleven, begaan een fout. Om een vergoeding te krijgen, moet de schadelijder het oorzakelijk verband tussen fout en schade aantonen.
Beperk je risico’s
Het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen
Het bedrag van de aansprakelijkheid van de bestuurders is beperkt tot een maximum in functie van de grootte van de rechtspersoon, wat berekend wordt op basis van de omzet en het balanstotaal van het voorbije boekjaar.
De bedragen variëren tussen € 125.000 en € 12.000.000. Deze aansprakelijkheidsbeperking geldt voor zowel aansprakelijkheid tegenover de vennootschap als tegenover derden, zowel contractuele als extracontractuele aansprakelijkheid, ongeacht de wettelijke grondslag (dus ook voor de faillissementsaansprakelijkheid die voortaan in het Wetboek economisch recht wordt geregeld) en per feit of geheel van feiten, ongeacht het aantal eisers of vorderingen.
De aansprakelijkheid blijft onbeperkt in geval van herhaaldelijke lichte fout, zware fout, bedrieglijk opzet of oogmerk om te schaden of ingeval van onbetaalde sociale bijdragen, BTW en bedrijfsvoorheffing. Exoneratie- of vrijwaringsclausules waarbij een vennootschap haar bestuurders vooraf vrijstelt of vrijwaart van aansprakelijkheid zijn niet toegelaten, evenmin als aansprakelijkheidsbeperkingen die verder gaan dan de wet.
Kwijting?
De algemene vergadering spreekt zich jaarlijks uit over de kwijting van de bestuurder. Dit wil zeggen dat de aandeelhouders de bestuurder al dan niet te kennen geven dat hij zijn mandaat correct heeft uitgeoefend.
Een veel voorkomende misvatting is dat deze kwijting de bestuurder vrijstelt van iedere latere aansprakelijkheid. Kwijting heeft immers louter betrekking op de aansprakelijkheid van de bestuurder ten aanzien van de vennootschap en niet de aansprakelijkheid ten aanzien van derden met inbegrip van de overheden.
Verder zal de bestuurder zich niet op de kwijting kunnen beroepen indien hij informatie verborgen hield (onjuiste weergave van de jaarrekening of weglatingen in de jaarrekening). Controleer dus de boekhouding of stel iemand aan die dat in jouw plaats kan doen.
Niet akkoord?
Gebeuren er zaken die je als bestuurder niet kunt accepteren, laat dat dan notuleren op de volgende vergadering. Wordt er geen gevolg gegeven aan je opmerkingen, klaag de feiten dan aan op de eerstvolgende algemene vergadering. Vraag je medebestuurders om de zaken recht te zetten. Neem als laatste redmiddel, bij ernstige feiten, ontslag. Een bestuurder blijft steeds aansprakelijk voor bestuursfouten gemaakt vóór het ontslag, ook al leiden deze pas tot schade na het ontslag.
Een verzekering?
Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekeringen zijn vandaag de dag meer en meer ingeburgerd. In principe kan de vennootschap zelf een verzekering afsluiten ten voordele van haar bestuurder. Daarbij is het van belang dat in de verzekeringspolis nauwgezet wordt nagegaan welke fouten gedekt zijn onder de polis. Alleszins zal geen dekking verleend worden in geval van opzet of in geval van strafrechtelijke aansprakelijkheid.